قرائت

987 - در ركـعـت اول و دوم نـمازهاي واجب يوميه , انسان بايد اول حمد و بعد از آن - بنابر احتياط - يك سـوره تـمـام بخواند و سوره والضحي و الم نشرح و همچنين سوره فيل و لايلاف در نماز بنابر احتياط يك سوره حساب مي شود.
988 - اگر وقت نماز تنگ باشد يا انسان ناچار شود كه سوره را نخواند , مثلا بترسد كه اگر سوره را بخواند , دزد يا درنده يا چيز ديگري به او صدمه بزند يا آنكه كار ضروري داشته باشد مي تواند سوره را نخواند بلكه در صورت تنگي وقت و در بعض از موارد ترس نبايد سوره را بخواند.
989 - اگـر عـمـدا سـوره را پيش از حمد بخواند نمازش باطل است و اگر اشتباها سوره را پيش از حمد بخواند و در بين آن يادش بيايد , بايد سوره را رها كند و بعد از حمد , سوره را از اول بخواند.
990 - اگـر حـمـد و سـوره يا يكي از آنها را فراموش كند و بعد از رسيدن به ركوع بفهمد , نمازش صحيح است .
991 - اگر پيش از آنكه براي ركوع خم شود , بفهمد كه حمد و سوره را نخوانده , بايد بخواند.
و اگـر بـفهمد سوره را نخوانده , بايد فقط سوره را بخواند , ولي اگر بفهمد حمد تنها را نخوانده بايد اول حـمـد و بعد از آن دوباره سوره را بخواند , و نيز اگر خم شود و پيش از آنكه به ركوع برسد , بفهمد حمد و سوره يا سوره تنها يا حمد تنها را نخوانده بايد بايستد و به همين دستور عمل نمايد.
992 - اگـر در نماز فريضه يكي از چهار سوره اي را كه آيه سجده دارد و در مساله ( 361 ) گفته شد عمدا بخواند واجب است كه پس از خواندن آيه سجده , سجده نمايد , ولي اگر سجده را به جا آورد نمازش بنابر اختياط باطل مي شود و لازم است كه آن را دوباره بخواند , و اگر سجده را بجا نياورد مي تواند نماز را ادامه دهد اگر چه در ترك سجده گناه كرده است .
993 - اگـر اشـتـباها مشغول خواندن سوره اي شود كه سجده واجب دارد , چنانچه پيش از رسيدن به آيه سـجـده بفهمد , بايد آن سوره را رها كند و سوره ديگر بخواند , و اگر بعد از خواندن آيه سجده بفهمد بايد آن طوري كه در مساله پيش گفته شد عمل كند.
994 - اگـر در نـماز آيه سجده را گوش دهد نمازش صحيح است و بنابر احتياط به سجده اشاره نمايد و بعد از نماز سجده آن را بجا آورد.
995 - در نماز مستحبي خواندن سوره لازم نيست , اگر چه آن نماز به واسطه نذر كردن واجب شده باشد , ولـي در بعضي از نمازهاي مستحبي مثل نماز وحشت كه سوره مخصوصي دارد , اگر بخواهد به دستور آن نماز رفتار كرده باشد , بايد همان سوره را بخواند.
996 - در نماز جمعه و در نماز ظهر روز جمعه مستحب است در ركعت اول بعد از حمد , سوره جمعه و در ركـعـت دوم بـعـد از حـمـد , سوره منافقون بخواند و اگر مشغول يكي از اينها شود , بنابر احتياط واجب نمي تواند آن را رها كند و سوره ديگر بخواند.
997 - اگـر بـعـد از حـمـد مـشـغول خواندن سوره ( قل هو اللّه احد ) يا سوره ( قل يا ايها الكافرون ) شود نـمـي تـوانـد آن را رهـا كـنـد و سوره ديگر بخواند ولي در نماز جمعه و نماز ظهر روز جمعه اگر از روي فـرامـوشـي بـه جاي سوره جمعه و منافقون , يكي از آن دو سوره را بخواند مي تواند آن را رها كند و سوره جمعه و منافقون را بخواند و احتياط آن است كه بعد از رسيدن به نصف رها ننمايد.
998 - اگـر در نـمـاز جـمعه يا نماز ظهر روز جمعه عمدا سوره قل هو اللّه احد يا سوره قل يا ايها الكافرون بـخواند , اگر چه به نصف نرسيده باشد , بنابر احتياط واجب نمي تواند رها كند و سوره جمعه و منافقون را بخواند.
999 - اگر در نماز , غير سوره قل هو اللّه احد و قل يا ايها الكافرون سوره ديگري بخواند , تا به نصف نرسيده مي تواند رها كند و سوره ديگر بخواند و پس از رسيدن به نصف بنابر احتياط مطلقا رها كردن آن و عدول به سوره ديگر جايز نيست .
1000 - اگـر مـقـداري از سـوره را فراموش كند يا از روي ناچاري مثلا به واسطه تنگي وقت يا جهت ديگر نشود آن را تمام نمايد مي تواند آن سوره را رها كند و سوره ديگر بخواند , اگر چه به نصف هم رسيده باشد يا سوره اي كه مي خوانده قل هو اللّه احد يا قل يا ايها الكافرون باشد.
1001 - بر مرد بنابر احتياط , واجب است حمد و سوره نماز صبح و مغرب و عشا را بلند بخواند و بر مرد و زن بنابر احتياط , واجب است حمد و سوره نماز ظهر و عصر را آهسته بخواند.
1002 - مرد بنابر احتياط بايد در نماز صبح و مغرب و عشا مواظب باشد كه تمام كلمات حمد و سوره حتي حرف آخر آنها را بلند بخواند.
1003 - زن مـي تـوانـد حـمـد و سوره نماز صبح و مغرب و عشا را بلند يا آهسته بخواند , ولي اگر نامحرم صدايش را بشنود و در صورتي كه اسماع به او حرام باشد بنابر احتياط آهسته بخواند.
1004 - اگر در جايي كه بايد نماز را بلند بخواند عمدا آهسته بخواند يا در جايي كه بايد آهسته بخواند عمدا بـلـند بخواند بنابر احتياط , نمازش باطل است , ولي اگر از روي فراموشي يا ندانستن مساله باشد صحيح است و اگر در بين خواندن حمد و سوره هم بفهمد اشتباه كرده , لازم نيست مقداري را كه خوانده دوباره بخواند.
1005 - اگـر كسي در خواندن حمد و سوره بيشتر از معمول صدايش را بلند كند , مثل آنكه آنها را با فرياد بخواند , نمازش باطل است .
1006 - انـسـان بـايد قرائت نماز را ياد بگيرد كه غلط نخواند , و كسي كه به هيچ قسم نمي تواند همه سوره حـمـد را يـاد بـگيرد بايد آن مقدار كه مي تواند ياد بگيرد و بخواند ولي اگر آن مقدار ناچيز باشد بايد بنابر احـتياط واجب مقداري از بقيه قرآن كه ميتواند ياد بگيرد به آن ضميمه كند , و اگر نمي تواند بايد تسبيح به آن ضميمه كند , و اما كسي كه نمي تواند به كلي سوره را ياد بگيرد لازم نيست چيزي عوض آن بخواند , و در هر صورت احتياط مستحب آن است كه نماز را به جماعت بجا آورد.
1007 - كـسـي كـه حـمد را به خوبي نمي داند و مي تواند ياد بگيرد چنانچه وقت نماز وسعتي دارد بايد ياد بـگـيرد و اگر وقت تنگ شده است چنانچه نماز را به طوري كه در مساله پيش گفته شد بخواند نمازش صحيح است ولي در صورتي كه ممكن باشد بايد براي فرار از عقوبت نمازش را به جماعت بخواند.
1008 - مـزد گـرفتن براي ياد دادن واجبات نماز بنابر احتياط حرام است ولي مزد گرفتن براي ياد دادن مستحبات آن جايز است .
1009 - اگـر يـكـي از كلمات حمد يا سوره را نداند يا عمدا آن را نگويد يا به جاي حرفي حرف ديگر بگويد , مـثـلا بـه جاي ( ض ) ( ظ ) بگويد يا جايي كه بايد بدون زير و زبر خوانده شود , زير و زبر بدهد يا تشديد را نگويد نماز او باطل است .
1010 - اگـر انـسان كلمه اي را كه ياد گرفته صحيح بداند و در نماز همان طور بخواند و بعد بفهمد غلط خوانده لازم نيست دوباره نماز را بخواند.
1011 - اگر زير و زبر كلمه اي را نداند يا نداند مثلا كلمه اي به ( ه ) است يا به ( ح ) بايد ياد بگيرد و چنانچه دو جور يا بيشتر بخواند اگر به واسطه غلط خواندن نه قرآن و نه ذكر خدا حساب شود نمازش باطل است و در صـورتـي كـه هر دو جور خواندن صحيح باشد مثل اهدنا الصراط المستقيم كه مي شود با سين و با صاد قرائت كرد تكرار آن به دو جور ضرر ندارد.
1012 - علماي تجويد گفته اند اگر در كلمه اي واو باشد و حرف قبل از واو در آن كلمه پيش داشته باشد و حـرف بـعـد از واو در آن كـلـمـه هـمزه باشد , مثل كلمه سوء بايد آن واو را مد بدهد يعني آن را بكشد , و هـمچنين اگر در كلمه اي الف باشد و حرف قبل از الف در آن كلمه زبر داشته باشد و حرف بعد از الف در آن كـلمه همزه باشد مثل جاء بايد الف آن را بكشد , و نيز اگر در كلمه اي ي باشد و حرف پيش از ي در آن كلمه زير داشته باشد و حرف بعد از ي در آن كلمه همزه باشد مثل جئ بايد ي را با مد بخواند و اگر بعد از ايـن حروف واو و الف و يا به جاي همزه حرفي باشد كه ساكن است يعني زير و زبر و پيش ندارد باز هم بايد ايـن سه حرف را با مد بخواند , ولي ظاهرا صحت قرائت در اين چنين موارد توقف بر مد ندارد پس چنانچه به دستوري كه گفته شد رفتار نكند باز هم نماز صحيح است .
بـلي در مثل ( ولا الضالين ) كه تحفظ بر تشديد و الف توقف بر مقداري مد دارد بايد به همان مقدار الف را مد دهد.
1013 - احـتـيـاط مستحب آن است كه در نماز , وقف به حركت و وصل به سكون ننمايد , و معناي وقف به حـركت آن است كه زير يا زبر يا پيش آخر كلمه اي را بگويد و بين آن كلمه و كلمه بعدش فاصله دهد , مثلا بـگـويـد : الـرحـمن الرحيم و ميم الرحيم را زير بدهد و بعد قدري فاصله دهد و بگويد مالك يوم الدين , و مـعناي وصل به سكون آن است كه زير يا زبر يا پيش كلمه اي را نگويد و آن كلمه بعد بچسپاند , مثل آن كه بگويد : الرحمن الرحيم و ميم الرحيم را زير ندهد و فورا مالك اليوم الدين را بگويد.
1014 - در ركـعـت سـوم و چـهارم نماز مي تواند فقط يك حمد بخواند يا يك مرتبه تسبيحات اربعه بگويد يـعني يك مرتبه بگويد : سبحان اللّه والحمد للّه ولا اله الا اللّه واللّه اكبر و بهتر آن است كه سه مرتبه بگويد و مـي تـواند در يك ركعت حمد و در ركعت ديگر تسبيحات بگويد , و بهتر است , در هر دو ركعت تسبيحات بخواند.
1015 - در تـنـگـي وقـت بايد تسبيحات اربعه را يك مرتبه بگويد , و اگر به مقدار آن هم وقت ندارد بعيد نيست كه لازم باشد يك مرتبه سبحان اللّه بگويد.
1016 - بر مرد و زن بنابر احتياط , واجب است كه در ركعت سوم و چهارم نماز , حمد يا تسبيحات را آهسته بخوانند.
1017 - اگـر در ركعت سوم و چهارم حمد بخوانند , واجب نيست بسم اللّه آن را هم آهسته بگويد مگر آنكه ماموم باشد كه در اين صورت احتياط واجب آن است كه بسم اللّه را هم آهسته بگويد.
1018 - كـسـي كـه نـمـي تواند تسبيحيات را ياد بگيرد يا درست بخواند بايد در ركعت سوم و چهارم حمد بخواند.
1019 - اگـر در دو ركـعـت اول نماز به خيال اينكه دو ركعت آخر است تسبيحات بگويد , چنانچه پيش از ركوع بفهمد , بايد حمد و سوره را بخواند و اگر در ركوع يا بعد از ركوع بفهمد , نمازش صحيح است .
1020 - اگـر در دو ركـعت آخر نماز به خيال اينكه در دو ركعت اول است حمد بخواند يا در دو ركعت اول نـمـاز با اينكه گمان مي كرده در دو ركعت آخر است حمد بخواند , چه بيش از ركوع بفهمد چه بعد از آن نمازش صحيح است .
1021 - اگـر در ركـعـت سـوم يـا چـهارم مي خواست حمد بخواند تبسيحات به زبانش آمد , يا مي خواست تسبيحات بخواند حمد به زبانش آمد , چنانچه به كلي خالي از قصد بوده بايد آن را رها كند و دوباره حمد يا تسبيحات را بخواند.
ولـي اگر خالي از قصد نبوده مثل اينكه عادتش خواندن چيزي بوده كه به زبانش آمده , مي تواند همان را تمام كند و نمازش صحيح است .
1022 - كسي كه عادت دارد در ركعت سوم و چهارم تسبيحات بخواند , اگر از عادت خود غفلت نمايد و به قصد اداء وظيفه مشغول خواندن حمد شود كفايت مي كند و لازم نيست دوباره حمد يا تسبيحات را بخواند.
1023 - در ركـعت سوم و چهارم مستحب است بعد از تسبيحات استغفار كند , مثلا بگويد : استغفر اللّه ربي واتـوب اليه يا بگويد : اللهم اغفر لي و اگر نمازگزار پيش از خم شدن براي ركوع اگر چه مشغول گفتن اسـتغفار يا بعد از فراغ از آن باشد , شك كند كه حمد يا تسبيحات را خوانده يا نه , بايد حمد يا تسبيحات را بخواند.
1024 - اگـر در ركـوع ركـعـت سـوم يا چهارم يا در حال رفتن به ركوع شك كند كه حمد يا تسبيحات را خوانده يا نه , به شك خود اعتنا نكند.
1025 - هـرگـاه شـك كـنـد كـه آيه يا كلمه اي را درست گفته يا نه , مثلا شك كند كه قل هو اللّه احد را درسـت گـفـته يا نه , مي تواند به شك خود اعتنا نكند , ولي اگر احتياطا آن آيه يا كلمه را دوباره به طور صـحـيـح بگويد اشكال ندارد , و اگر چند مرتبه هم شك كند , مي تواند چند بار بگويد اما اگر به وسواس برسد و باز هم بگويد , بنابر احتياط مستحب نمازش را دوباره بخواند.
1026 - مستحب است كه در ركعت اول , پيش از خواندن حمد بگويد : اعوذ باللّه من الشيطان الرجيم و در ركـعت اول و دوم نماز ظهر و عصر بسم اللّه را بلند بگويد و حمد و سوره را شمرده بخواند و در آخر هر آيه وقف كند , يعني آن را به آيه بعد نچسباند , و در حال خواندن حمد و سوره به معناي آيه توجه داشته باشد , و اگـر نـماز را به جماعت مي خواند بعد از تمام شدن حمد امام , و اگر فرادي مي خواند , بعد از آنكه حمد خودش تمام شد , بگويد : الحمد للّه رب العالمين .
و بـعـد از خـواندن سوره قل هو اللّه احد , يك يا دو , يا سه مرتبه كذلك اللّه ربي يا سه مرتبه كذلك اللّه ربنا بگويد , و بعد از خواندن سوره كمي صبر كند , بعد تكبير پيش از ركوع را بگويد يا قنوت را بخواند.
1027 - مستحب است در تمام نمازها در ركعت اول , سوره انا انزلناه و در ركعت دوم , سوره قل هو اللّه احد بخواند.
1028 - مكروه است انسان در تمام نمازهاي يك شبانه روز سوره قل هو اللّه احد را نخواند.
1029 - خواندن سوره قل هو اللّه احد به يك نفس مكروه است .
1030 - سوره اي را كه در ركعت اول خوانده مكروه است در ركعت دوم بخواند.
ولي اگر سوره قل هو اللّه احد را در هر دو ركعت بخواند مكروه نيست .