احكام وقت نماز

750 - مـوقـعـي انسان مي تواند مشغول نماز شود , كه يقين كند وقت داخل شده است , يا دو مرد عادل به داخـل شدن وقت خبر دهند , بلكه به اذان و به خبر شخصي كه وقت شناس باشد چنانچه موجب اطمينان شود نيز مي توان اكتفا نمود.
751 - اگر به واسطه مانع شخصي مانند نابينايي يا در زندان بودن نتواند در اول وقت نماز به داخل شدن وقـت يـقـين كند بايد نماز را تاخير بيندازد تا يقين يا اطمينان كند كه وقت داخل شده است , و هم چنين است بنابر احتياط لازم اگر مانع از يقين به داخل شدن وقت از موانع عامه باشد مثل ابر و غبار و مانند اينها .
752 - اگـر به يكي از راههاي گذشته براي انسان ثابت شود كه وقت نماز شده و مشغول نماز شود , و در بين نماز بفهمد كه هنوز وقت داخل نشده نماز او باطل است , و هم چنين است اگر بعد از نماز بفهمد كه تمام نماز را پيش از وقت خوانده , ولي اگر در بين نماز بفهمد وقت داخل شده يا بعد از نماز بفهمد كه در بين نماز وقت داخل شده بود نماز او صحيح است .
753 - اگر انسان ملتفت نباشد كه بايد با يقين به داخل شدن وقت , مشغول نماز شود , چنانچه بعد از نماز بـفهمد كه تمام نماز را در وقت خوانده , نماز او صحيح است , و اگر بفهمد نماز را پيش از وقت خوانده يا نفهمد كه در وقت خوانده يا پيش از وقت , نمازش باطل است , بلكه اگر بعد از نماز بفهمد كه در بين نماز وقت داخل شده است , بايد دوباره آن نماز را بخواند.
754 - اگر يقين كند وقت داخل شده و مشغول نماز شود , و در بين نماز شك كند كه وقت داخل شده يا نه , نماز او باطل است .
ولـي اگـر در بين نماز يقين داشته باشد كه وقت داخل شده , و شك كند كه آنچه از نماز خوانده در وقت بوده يا نه نمازش صحيح است .
755 - اگر وقت نماز به قدري تنگ است , كه به واسطه بجا آورد بعضي از كارهاي مستحب نماز , مقداري از آن بـعـد از وقـت خـوانـده مـي شـود بايد آن مستحب را بجا نياورد , مثلا اگر به واسطه خواندن قنوت مقداري از نماز بعد از وقت خواند مي شود , بايد قنوت را نخواند.
756 - كسي كه به اندازه خواندن يك ركعت نماز وقت دارد , بايد نماز را به نيت ادابخواند , ولي نبايد عمدا نماز را تا اين وقت تاخير بيندازد.
757 - كـسي كه مسافر نيست , اگر تا غروب آفتاب به اندازه خواندن پنج ركعت نماز وقت دارد , بايد نماز ظهر و عصر هر دو را بخواند , و اگر كمتر وقت دارد بايد فقط نماز عصر را بخواند , و بعدا نماز ظهر را قضا كند , و هم چنين اگر تا نصف شب به اندازه خواندن پنج ركعت وقت دارد , بايد نماز مغرب و عشا را بخواند , و اگر كمتر وقت دارد بايد فقط عشا را بخواند و بعدا مغرب را بجا آورد بدون آن كه نيت اداء و قضا كند.
758 - كـسـي كـه مـسافر است اگر تا غروب آفتاب به اندازه خواندن سه ركعت نماز وقت دارد , بايد نماز ظـهـر و عصر را بخواند , و اگر كمتر وقت دارد , بايد فقط عصر را بخواند , و بعدا نماز ظهر را قضا كند , و اگـر تا نصف شب به اندازه خواندن چهار ركعت نماز وقت دارد , بايد نماز مغرب و عشا را بخواند و اگر به مـقـدار سه ركعت نماز وقت دارد بايد اول نماز عشا را بخواند و بعد مغرب را بجا آورد تا يك ركعت از نماز مـغرب را در وقت انجام داده باشد , و اگر كمتر از سه ركعت نماز وقت دارد بايد اول عشا را بخواند و بعدا مـغـرب را بدون اين كه نيت ادا و قضا كند بجا آورد و چنانچه بعد از خواندن عشا معلوم شود كه از وقت به مقدار يك ركعت يا بيشتر به نصف شب مانده است , بايد فورا نماز مغرب را به نيت ادا بجا آورد.
759 - مـستحب است انسان نماز را در اول وقت آن بخواند و راجع به آن خيلي سفارش شده است و هر چه بـه اول وقت نزديك تر باشد بهتر است مگر آن كه تاخير آن از جهتي بهتر باشد , مثلا صبر كند كه نماز را به جماعت بخواند.
760 - هر گاه انسان عذري دارد كه اگر بخواهد در اول وقت نماز بخواند , ناچار است با تيمم نماز بخواند , چـنانچه بداند عذر او تا آخر وقت باقي است يا مايوس از برطرف شدن آن باشد مي تواند در اول وقت تيمم كـند و نماز بخواند , ولي اگر مايوس نباشد بايد صبر كند تا عذرش برطرف شود و چنانچه عذر او برطرف نشد , در آخر وقت نماز بخواند , و لازم نيست به قدري صبر كند كه فقط بتواند كارهاي واجب نماز را انجام دهـد , بـلكه اگر براي مستحبات نماز نيز مانند اذان و اقامه و قنوت اگر وقت دارد مي تواند تيمم كند , و نماز را با آن مستحبات بجا آورد.
و در عـذرهـاي ديگر غير از موارد تيمم اگر چه مايوس نباشد كه عذر او برطرف شود جايز است اول وقت نماز بخواند , ولي چنانچه در اثنا وقت عذرش برطرف گردد لازم است اعاده نمايد.
761 - كسي كه مسائل نماز و شكيات و سهويات را نمي داند و احتمال مي دهد كه يكي از اينها در نماز پيش آيد , و به واسطه ياد نگرفتن مخالفت حكم الزامي نمايد بايد براي ياد گرفتن اينها نماز را از اول وقت تاخير بيندازد , ولي اگر به اميد آن كه بر وجه صحيح نماز را انجام دهد در اول وقت مشغول نماز شود , پس اگر در نـماز مساله اي كه حكم آن را نمي داند پيش نيايد , نماز او صحيح است , و اگر مساله اي كه حكم آن را نمي داند پيش آيد , جايز است به يكي از دو طرفي كه احتمال مي دهد عمل نمايد و نماز را تمام كند.
ولـي بعد از نماز بايد مساله را بپرسد كه اگر نمازش باطل بوده , دوباره بخواند , و اگر صحيح بوده اعاده لازم نيست .
762 - اگر وقت نماز وسعت دارد و طلب كار هم طلب خود را مطالبه مي كند , در صورتي كه ممكن است , بـايد اول قرض خود را بدهد , بعد نماز بخواند , و هم چنين است اگر كار واجب ديگري كه بايد فورا آن را بجا آورد پيش آمد كند.
مـثلا ببيند مسجد نجس است بايد اول مسجد را تطهير كند , بعد نماز بخواند , و چنانچه در هر دو صورت اول نماز بخواند معصيت كرده , ولي نماز او صحيح است .