شرايط صحت وضو ).

1/270 - شـرايـط صـحيح بودن وضو چند چيز است : شرط اول : آنكه آب وضو پاك باشد و بنابر قولي نبايد آلـوده باشد به آنچه انسان از او متنفر است مانند بول حيوانات حلال گوشت و مردار پاك و چرك زخم هر چند شرعا پاك باشد و اين قول موافق احتياط است .
شرط دوم : آنكه مطلق باشد.
271 - وضـو بـا آب نجس و آب مضاف باطل است , اگر چه انسان نجس بودن يا مضاف بودن آن را نداند يا فـرامـوش كـرده بـاشد , و اگر با آن وضو نمازي هم خوانده باشد , بايد آن نماز را دوباره با وضوي صحيح بخواند.
272 - اگـر غـيـر از آب گل آلود مضاف , آب ديگري براي وضو ندارد , چنانچه وقت نماز تنگ است , بايد تيمم كند , و اگر وقت دارد , بايد صبر كند تا آب صاف شود يا بوسيله اي آن را صاف نمايد و وضو بگيرد.
1/272 - شرط سوم : آنكه آب وضو مباح باشد.
273 - وضو با آب غصبي و با آبي كه معلوم نيست صاحب آن راضي است يا نه حرام و باطل است .
و نـيز اگر آب وضو از صورت و دستها در جاي غصبي بريزد يا آنكه فضايي كه به آن وضو مي گيرد غصبي باشد چنانچه در غير آنجا نتواند وضو بگيرد تكليف او تيمم است , و اگر در غير آنجا بتواند وضو بگيرد لازم اسـت كـه در غـيـر آنـجـا وضـو بگيرد , ولي چنانچه در هر دو صورت معصيت كرده و همانجا وضو بگيرد وضويش صحيح است .
274 - وضـو گـرفتن از حوض مدرسه اي كه انسان نمي داند آن حوض را براي همه مردم وقف كرده اند يا بـراي مـحـصـلـيـن همان مدرسه , در صورتي كه معمولا مردم از آن حوض وضو مي گيرند و كسي منع نمي كند اشكال ندارد.
275 - كسي كه نمي خواهد در مسجدي نماز بخواند , اگر نداند حوض آن را براي همه مردم وقف كرده اند يـا بـراي كـسـانـي كه در آنجا نماز مي خوانند نمي تواند از حوض آن مسجد وضو بگيرد , ولي اگر معمولا كساني هم كه نمي خواهند در آنجا نماز بخوانند از آن حوض وضو مي گيرند و كسي منع نمي كند مي تواند از آن وضو بگيرد.
276 - وضـو گرفتن از حوض تيمچه ها و مسافرخانه ها و مانند اينها براي كساني كه ساكن آنجاها نيستند , در صـورتي صحيح است كه معمولا كساني هم كه ساكن آنجاها نيستند با آب آنها وضو بگيرند و كسي منع نكند.
277 - وضو گرفتن در نهرهاي بسيار بزرگ اگر چه انسان نداند كه صاحب آنها راضي است , اشكال ندارد , ولي اگر صاحب آنها از وضو گرفتن نهي كند , يا اينكه انسان بداند كه مالك راضي نيست , يا اينكه مالك صغير يا مجنون باشد , احتياط مستحب آن است كه با آب آنها وضو نگيرد.
278 - اگـر فـرامـوش كـند آب غصبي است و با آن وضو بگيرد صحيح است , ولي كسي كه خودش آب را غصب كرده و اگر غصبي بودن آن را فراموش كند و وضو بگيرد وضوي او محل اشكال است .
1/278 - شرط چهارم : آنكه ظرف آب وضو مباح باشد.
شرط پنجم : آنكه ظرف آب وضو بنابر احتياط واجب طلا و نقره نباشد.
و تفصيل اين دو شرط در مساله بعدي ذكر مي شود.
279 - اگر آب وضو در ظرف غصبي و يا طلا يا نقره است و غير از آن آب ديگري ندارد در صورتي كه بتواند بـه وجـه مـشروعي آن آب را در ظرف ديگر خالي نمايد لازم است خالي كرده و بعدا وضو بگيرد و چنانچه مـيـسـور نـباشد بايد تيمم كند و اگر آب ديگري دارد لازم است با آن وضو بگيرد و در هر دو صورت اگر مخالفت كرده و با آب ظرف غصبي يا ظرف طلا يا نقره وضو بگيرد وضويش صحيح است .
280 - حوضي كه مثلا يك آجر يا يك سنگ آن غصبي است .
در صورتي كه برداشتن آب در عرف تصرف در آن آجر يا سنگ نباشد اشكالي ندارد و در صورتي كه تصرف باشد برداشتن آب حرام ولي وضو صحيح است .
281 - اگـر در صحن يكي از امامان يا امامزادگان كه سابقا قبرستان بوده حوض يا نهري بسازند , چنانچه انسان نداند كه زمين صحن را براي قبرستان وقف كرده اند , وضو گرفتن در آن حوض و نهر اشكال ندارد.
1/281 - شرط ششم : آنكه اعضاء وضو موقع شستن و مسح كردن پاك باشد.
282 - اگر پيش از تمام شدن وضو جايي را كه شسته يا مسح كرده نجس شود , وضو صحيح است .
283 - اگر غير از اعضاء وضو جايي از بدن نجس باشد وضو صحيح است .
ولـي اگـر مخرج را از بول و غايط تطهير نكرده باشد احتياط مستحب آن است كه اول آن را تطهير كند و بعد وضو بگيرد.
284 - اگـر يكي از اعضاء وضو نجس باشد و بعد از وضو شك كند كه پيش از وضو آنجا را آب كشيده يا نه , وضو صحيح است ولي جايي را كه نجس بوده بايد آب بكشد.
285 - اگر در صورت يا دستها بريدگي يا زخمي است كه خون آن بند نمي آيد , و آب براي آن ضرر ندارد , بـايد بعد از شستن اجزاء صحيحه آن عضو با رعايت ترتيب موضع زخم يا بريدگي را در آب كر يا جاري فرو برد , و قدري فشار دهد كه خون بند بيايد , و انگشت خود را روي زخم يا بريدگي در زير آب از بالا به پايين بكشد تا آب بر آن جاري شود و وضو صحيح است .
1/285 - شرط هفتم : آنكه وقت براي وضو و نماز كافي باشد.
286 - هـرگاه وقت به قدري تنگ است كه اگر وضو بگيرد تمام نماز يا مقداري از آن بعد از وقت خوانده مي شود , بايد تيمم كند , ولي اگر براي وضو و تيمم يك اندازه وقت لازم است بايد وضو بگيرد.
287 - كـسـي كه در تنگي وقت نماز بايد تيمم كند , اگر به قصد قربت يا براي كار مستحبي مثل خواندن قرآن وضو بگيرد صحيح است , و همچنين اگر براي خواندن آن نماز وضو بگيرد مگر آنكه قصد قربت براي او حاصل نشود.
1/287 - شـرط هشتم : آنكه به قصد قربت يعني براي خواست خداوند عالم وضو بگيرد , و اگر براي خنك شدن يا به قصد ديگري وضو بگيرد باطل است .
288 - لازم نـيـست نيت وضو را به زبان بگويد يا از قلب خود بگذراند بلكه اگر تمام افعال وضو بداعي امر خدا به جا آورده شود كفايت مي كند.
1/288 - شرط نهم : آنكه وضو را به ترتيبي كه گفته شد به جا آورد , يعني اول صورت و بعد دست راست و بعد دست چپ را بشويد , و بعد از آن سر و بعد پاها را مسح نمايد , و احتياط مستحب آن است كه هر دو پا را با هم مسح نكند بلكه پاي چپ را بعد از پاي راست مسح كند.
شرط دهم : آنكه كارهاي وضو را پشت سر هم انجام دهد.
289 - اگـر بين كارهاي وضو به قدري فاصله شود كه در نظر عرف پشت سر هم نباشند وضو باطل است , ولي در صورت پيش آمد عذري براي شخص - مانند فراموشي يا تمام شدن آب - اين امر معتبر نيست بلكه اگر وقتي مي خواهد جايي را بشويد يا مسح كند چنانچه رطوبت تمام جاهايي كه پيش از آن شسته يا مسح كرده خشك شده باشد , وضو باطل است , و اگر فقط رطوبت جايي كه جلوتر از محلي است كه مي خواهد بـشويد يا مسح كند خشك شده باشد , مثلا موقعي كه مي خواهد دست چپ را بشويد رطوبت دست راست خشك شده باشد و صورت تر باشد , وضويش صحيح است .
290 - اگر كارهاي وضو را پشت سر هم به جا آورد , ولي به واسطه گرماي هوا يا حرارت زياد بدن و مانند اينها رطوبت جاهاي پيشين خشك شود وضوي او صحيح است .
291 - راه رفـتـن در بين وضو اشكال ندارند , پس اگر بعد از شستن صورت و دستها چند قدم راه برود , و بعد سر و پا را مسح كند وضوي او صحيح است .
1/291 - شـرط يـازدهـم : آنـكـه شستن صورت و دستها و مسح سر و پاها را خود انسان انجام دهد , و اگر ديـگري او را وضو دهد , يا در رساندن آب به صورت و دستها و مسح سر و پاها به او كمك نمايد وضو باطل است .
292 - كـسـي كـه نمي تواند خود وضو بگيرد بايد از ديگري كمك بگيرد هر چند شستن و مسح كشيدن با مـشـاركت هر دو باشد - و چنانچه مزد هم بخواهد در صورتي كه بتواند و مضر به مالش نباشد بايد بدهد - ولي بايد خود او نيت وضو كند و با دست خود مسح نمايد , و اگر مشاركت خود شخص ممكن نباشد بايد از شخص ديگر بخواهد كه او را وضو بدهد و در اين صورت احتياط واجب آن است كه هر دو نيت وضو نمايند , و اگـر مـمكن نباشد بايد نايبش دست او را بگيرد و به جاي مسح او بكشد و اگر ممكن نباشد بايد نايب از دست او رطوبت بگيرد و با آن رطوبت سر و پاي او را مسح كند.
293 - هر كدام از كارهاي وضو را كه مي تواند به تنهايي انجام دهد نبايد در آن از ديگري كمك بگيرد.
1/293 - شرط دوازدهم : آنكه استعمال آب براي او مانعي نداشته باشد.
294 - كـسـي كه مي ترسد كه اگر وضو بگيرد مريض شود يا اگر آب را به مصرف وضو برساند تشنه بماند وظـيـفـه ندارد كه وضو بگيرد , و اگر نداند كه آب براي او ضرر دارد و وضو بگيرد اگر واقعا ضرر داشته وضوي او باطل است .
295 - اگر رساندن آب به صورت و دستها به مقدار كمي كه وضو با آن صحيح است ضرر ندارد و بيشتر از آن ضرر دارد , بايد با همان مقدار وضو بگيرد.
1/295 - شرط سيزدهم : آنكه در اعضاء وضو مانعي از رسيدن آب نباشد.
296 - اگـر مي داند چيزي به اعضاء وضو چسبيده , ولي شك دارد كه از رسيدن آب جلوگيري مي كند يا نه , بايد آن را برطرف كند , يا آب را به زير آن برساند.
297 - اگـر زيـر نـاخن چرك باشد , وضو اشكال ندارد , ولي اگر ناخن را بگيرند چنانچه آن چرك مانع از رسيدن آب به پوست باشد بايد براي وضو آن چرك را برطرف كنند.
و نـيـز اگـر ناخن بيشتر از معمول بلند باشد , بايد چرك زير مقداري را كه از معمول بلندتر است برطرف نمايند.
298 - اگر در صورت و دستها و جلوي سر و روي پاها به واسطه سوختن يا چيز ديگر برآمدگي پيدا شود , شـسـتن و مسح روي آن كافيست و چنانچه سوراخ شود , رساندن آب به زير پوست لازم نيست , بلكه اگر پوست يك قسمت آن كنده شود , لازم نيست آب را به زير قسمتي كه كنده نشده برساند.
ولـي چنانچه پوستي كه كنده شده گاهي به بدن مي چسبد و گاهي بلند مي شود , بايد آن را قطع كند يا آب را به زير آن برساند.
299 - اگـر انسان شك كند كه به اعضاي وضوي او چيزي چسبيده يا نه , چنانچه احتمال او در نظر مردم بـه جـا بـاشد , مثل آنكه بعد از گل كاري شك كند گل به دست او چسبيده يا نه , بايد وارسي كند , يا به قدري دست بمالد كه اطمينان پيدا كند كه اگر بوده برطرف شده , يا آب به زير آن رسيده است .
300 - اگر جايي را كه بايد شست يا مسح كرد چرك باشد , ولي چرك آن مانع از رسيدن آب به بدن نباشد اشكال ندارد , و همچنين است اگر بعد از گچ كاري و مانند آن چيز سفيدي كه جلوگيري از رسيدن آب به پوست نمي نمايد بر دست بماند , ولي اگر شك كند كه با بودن آنها آب به بدن مي رسد يا نه , بايد آنها را برطرف كند.
301 - اگـر پـيـش از وضو بداند كه در بعضي از اعضاء وضو مانعي از رسيدن آب هست , و بعد از وضو شك كند كه در موقع وضو آب را به آنجا رسانده يا نه وضوي او صحيح است .
302 - اگـر در بـعـضـي از اعضاء وضو مانعي باشد كه گاهي آب به خودي خود زير آن مي رسد , و گاهي نـمـي رسـد , و انـسـان بـعد از وضو شك كند كه آب زير آن رسيده يا نه , چنانچه بداند موقع وضو ملتفت رسيدن آب به زير آن نبوده , احتياط مستحب آن است كه دوباره وضو بگيرد.
303 - اگـر بعد از وضو چيزي كه مانع از رسيدن آب است در اعضاء وضو ببيند , و نداند موقع وضو بوده يا بـعـد پـيـدا شده , وضوي او صحيح است , ولي اگر بداند كه در وقت وضو ملتفت آن مانع نبوده , احتياط مستحب آن است كه دوباره وضو بگيرد.
304 - اگـر بـعـد از وضـو شك كند چيزي كه مانع رسيدن آب است در اعضاء وضو بوده يا نه وضو صحيح است .