نماز آيات
مسأله 1516 ـ نماز آيات به واسطه چهار چيز واجب مي شود;
اوّل: گرفتن خورشيد،
دوّم: گرفتن ماه، اگرچه كمي از آنها گرفته شود و كسي هم از آن نترسد.
سوّم: زلزله اگرچه كسي هم نترسد.
چهارم: رعد و برق و بادهاي سياه و سرخ و مانند اينها در صورتي كه بيشتر مردم بترسند.
بنابر احتياط واجب در حوادث وحشتناك زميني مانند شكافته شدن و فرو رفتن زمين در صورتي كه بيشتر مردم بترسند بايد نماز آيات بخوانند.
مسأله 1517 ـ اگر چيزهائي كه نماز آيات براي آنها واجب است بيشتر از يك بار اتّفاق بيفتد انسان بايد براي هريك از آنها يك نماز آيات بخواند، مثلاً اگر دو بار زلزله بشود بايد دو نماز آيات بخواند. و همينطور اگر دو تا از آنها اتفاق بيفتد يعني هم خورشيد بگيرد و هم زلزله شود.
مسأله 1518 ـ كسي كه چند نماز آيات بر او واجب است اگر همه آنها براي يك چيز بر او واجب شده باشد، مثلاً سه مرتبه خورشيد گرفته و نماز آنها را نخوانده است موقعي كه قضاي آنها را مي خواند، لازم نيست معيّن كند كه براي كدام دفعه آنها باشد، و همچنين است اگر چند نماز براي رعد و برق و بادهاي سياه و سرخ و مانند اينها بر او واجب شده باشد ولي اگر براي آفتاب گرفتن و ماه گرفتن و زلزله، يا براي دوتاي اينها نمازهائي بر او واجب شده باشد بنابر احتياط واجب بايد موقع نيّت معيّن كند; نماز آياتي را كه مي خواند براي كداميك از آنها است.
مسأله 1519 ـ چيزهائي كه نماز آيات براي آنها واجب است در هر شهري اتّفاق بيفتد فقط مردم همان شهر بايد نماز آيات بخوانند و بر مردم جاهاي ديگر واجب نيست، ولي اگر مكان آنها به قدري نزديك باشد كه با آن شهر يكي حساب شود، نماز آيات بر آنها هم واجب است.
[247]
مسأله 1520 ـ از وقتي كه خورشيد يا ماه شروع به گرفتن مي كند انسان بايد نماز آيات را بخواند و بنابر اقوي وقت آن تا زماني است كه همه آن باز نشده باشد. و بنابر احتياط واجب بايد به قدري تأخير نيندازد كه شروع به بازشدن كند.
مسأله 1521 ـ اگر خواندن نماز آيات را به قدري تأخير بيندازد كه آفتاب يا ماه شروع به باز شدن كند، بنابر احتياط واجب بايد نيّت اداء و قضا نكند ولي اگر بعد از باز شدن تمام آن، نماز بخواند بايد نيّت قضا نمايد.
مسأله 1522 ـ اگر مدّت گرفتن خورشيد يا ماه بيشتر از خواندن يك ركعت باشد ولي انسان نماز را نخواند تا به اندازه خواندن يك ركعت به آخر وقت آن مانده باشد بايد نيّت ادا كند بلكه اگر مدّت گرفتن آنها به اندازه خواندن يك ركعت يا كمتر هم باشد بايد نماز آيات را بخواند و ادا است.
مسأله 1523 ـ موقعي كه زلزله و رعد و برق و مانند اينها اتّفاق مي افتد، انسان بايد فوراً نماز آيات را بخواند و اگر نخواند معصيت كرده و تا آخر عمر بر او واجب است و هر وقت بخواند ادا است.
مسأله 1524 ـ اگر بعد از باز شدن آفتاب يا ماه بفهمد كه تمام آن گرفته بوده، بايد قضاي نماز آيات را بخواند، ولي اگر بفهمد مقداري از آن گرفته بوده قضا بر او واجب نيست.
مسأله 1525 ـ اگر عدّه اي بگويند كه خورشيد يا ماه گرفته است چنانچه انسان از گفته آنان يقين پيدا نكند و نماز آيات نخواند و بعد معلوم شود راست گفته اند، در صورتي كه تمام خورشيد يا ماه گرفته باشد بايد نماز آيات را بخواند، و اگر دو نفر كه عادل بودن آنان معلوم نيست بگويند خورشيد يا ماه گرفته بعد معلوم شود كه عادل بوده اند بايد نماز آيات را بخواند بلكه اگر در هر دو صورت معلوم شود كه مقداري از آن گرفته احتياط واجب آن است كه نماز آيات را بخواند.
مسأله 1526 ـ اگر انسان به گفته منجّمين و كساني كه از روي قاعده علمي وقت گرفتن خورشيد و ماه را مي دانند، اطمينان پيدا كند كه خورشيد يا ماه گرفته، بايد نماز آيات را بخواند و نيز اگر بگويند فلان وقت خورشيد يا ماه مي گيرد و فلان مقدار طول مي كشد و انسان به گفته آنان اطمينان پيدا كند بايد به حرف آنان عمل نمايد، مثلاً اگر بگويند آفتاب فلان ساعت شروع به بازشدن مي كند نبايد نماز آيات را تا آن وقت تأخير بيندازد.
[248]
مسأله 1527 ـ اگر بفهمد نماز آياتي كه خوانده باطل بوده، بايد دوباره بخواند و اگر وقت گذشته قضا نمايد.
مسأله 1528 ـ اگر در وقت نماز يوميّه نماز آيات هم بر انسان واجب شود، چنانچه براي هردو نماز وقت دارد هركدام را اوّل بخواند اشكال ندارد، و اگر وقت يكي از آن دو تنگ باشد، بايد اوّل آن را بخواند و اگر وقت هردو تنگ باشد بايد اوّل نماز يوميّه را بخواند.
مسأله 1529 ـ اگر در بين نماز يوميّه بفهمد كه وقت نماز آيات تنگ است، چنانچه وقت نماز يوميه هم تنگ باشد، بايد آن را تمام كند بعد نماز آيات را بخواند. و اگر وقت نماز يوميه تنگ نباشد بايد آن را بشكند و اوّل نماز آيات، بعد نماز يوميّه را بجا آورد.
مسأله 1530 ـ اگر در بين نماز آيات بفهمد كه وقت نماز يوميّه تنگ است بايد نماز آيات را رها كند و مشغول نماز يوميه شود و بعد از آن كه نماز را تمام كرد پيش از انجام كـاري كـه نمــاز را بهـم بـزنـد، بقيه نمـاز آيـات را از همـان جـا كه رهــا كــرده بخـوانــد.
مسأله 1531 ـ اگر در حال حيض يا نفاسِ زن، آفتاب يا ماه بگيرد و تا آخر مدّتي كه خورشيد يا ماه باز مي شوند در حال حيض يا نفاس باشد نماز آيات بر او واجب نيست، ولي بنابر احتياط واجب بعد از پاك شدن قضا نمايد. و همچنين اگر زلزله يا ساير آيات پديد آمد بنابر احتياط واجب پس از پاك شدن نماز آيات را بجا آورد.