احكام جماعت
مسأله 1486 ـ موقعي كه مأموم نيّت مي كند، بايد امام را معيّن كند ولي دانستن اسم او لازم نيست، مثلاً اگر نيّت كند اقتدا مي كنم به امام حاضر نمازش صحيح است.
مسأله 1487 ـ مأموم بايد غير از حمد و سوره همه چيز نماز را خودش بخواند، ولي اگر ركعت اوّل يا دوّم او ركعت سوّم يا چهارم امام باشد، بايد حمد و سوره را بخواند.
مسأله 1488 ـ اگر مأموم در ركعت اوّل و دوّم نماز صبح و مغرب و عشا صداي حمد و سوره امام را بشنود، اگرچه كلمات را تشخيص ندهد، نبايد حمد و سوره را بخواند و اگر صداي امام را نشنود، مستحبّ است حمد و سوره را بخواند ولي بايد آهسته بخواند و چنانچه سهواً بلند بخواند اشكال ندارد.
مسأله 1489 ـ اگر مأموم بعضي از كلمات حمد و سوره امام را بشنود، احتياط واجب آن است كه حمد و سوره را نخواند.
مسأله 1490 ـ اگر مأموم سهواً حمد و سوره بخواند، يا خيال كند صدائي را كه مي شنود صداي امام نيست و حمد و سوره بخواند و بعد بفهمد صداي امام بوده، نمازش صحيح است.
مسأله 1491 ـ اگر شك كند كه صداي امام را مي شنود يا نه، يا صدائي بشنود و نداند صداي امام است يا صداي كس ديگر، مي تواند حمد و سوره را به قصد قربت مطلقه بخواند.
مسأله 1492 ـ احتياط واجب آن است كه مأموم در ركعت اوّل و دوّم نماز ظهر و
[242]
عصر حمد و سوره نخواند و مستحب است به جاي آن ذكر بگويد.
مسأله 1493 ـ مأموم نبايد تكبيرة الاحرام را پيش از امام بگويد بلكه احتياط واجب آن است كه تا تكبير امام تمام نشده تكبير نگويد.
مسأله 1494 ـ اگر مأموم سلام امام را بشنود، يا بداند چه وقت سلام مي گويد، نبايد پيش از امام سلام بگويد و چنانچه عمداً پيش از امام سلام دهد اشكال دارد.(1)ولي اگر نيت فرادي كند يا سهواً پيش از امام سلام دهد، نمازش صحيح است و لازم نيست دوباره سلام دهد.
مسأله 1495 ـ اگر مأموم غير از تكبيرة الاحرام و سلام چيزهاي ديگر نماز را پيش از امام بگويد اشكال ندارد، ولي اگر آنها را بشنود يا بداند امام چه وقت مي گويد، احتياط مستحب آن است كه پيش از امام نگويد.
مسأله 1496 ـ مأموم بايد غير از آنچه در نماز خوانده مي شود، كارهاي ديگر آن مانند ركوع و سجود را با امام يا كمي بعد از امام بجا آورد. و اگر عمداً پيش از امام يا مدّتي بعد از امام انجام دهد معصيت كرده و احتياط واجب آن است كه نماز را تمام كند و دوباره بخواند.
مسأله 1497 ـ اگر سهواً پيش از امام سر از ركوع بردارد چنانچه امام در ركوع باشد بايد به ركوع برگردد و با امام سر بردارد و در اين صورت زيادشدن ركوع كه ركن است نماز را باطل نمي كند ولي اگر به ركوع برگردد و پيش از آنكه به ركوع برسد امام سر بردارد نمازش باطل است.
مسأله 1498 ـ اگر اشتباهاً سر بردارد و ببيند امام در سجده است بايد به سجده برگردد و چنانچه در هر دو سجده اين اتّفاق بيفتد براي زيادشدن دو سجده كه ركن است نماز باطل نمي شود.
مسأله 1499 ـ كسي كه اشتباهاً پيش از امام سر از سجده برداشته هرگاه به سجده برگردد و هنوز به سجده نرسيده امام سر بردارد نمازش صحيح است ولي اگر در هردو سجده از يك ركعت اين اتّفاق بيفتد نمازش باطل مي شود.
ــــــــــــــــــــــــــــ
1 ـ يعني بنابر احتياط واجب به اين نماز اكتفا نكند و نماز را اعاده كند.
[243]
مسأله 1500 ـ اگر اشتباهاً سر از ركوع يا سجده بردارد و سهواً يا به خيال اينكه به امام نمي رسد به ركوع يا سجده نرود، نمازش صحيح است.
مسأله 1501 ـ اگر سر از سجده بردارد و ببيند امام در سجده است چنانچه به خيال اينكه سجده اوّل امام است به قصد اين كه با امام سجده كند به سجده رود و بفهمد سجده دوّم امام بوده سجده دوّم او حساب مي شود، و اگر به خيال اين كه سجده دوّم امام است به سجده رود و بعد از سر برداشتن از سجده بفهمد سجده اوّل امام بوده متابعت از امام جماعت به حساب مي آيد و بايد بار ديگر با امام به سجده رود و در هر دو صورت احتياط واجب آن است كه نما را به جماعت تمام كند و دوباره بخواند.
مسأله 1502 ـ اگر سهواً پيش از امام به ركوع رود و طوري باشد كه اگر سر بردارد به مقداري از قرائت امام مي رسد چنانچه سر بردارد و با امام به ركوع رود نمازش صحيح است و اگر عمداً برنگردد بنابر احتياط واجب نمازش باطل است و در هردو ركوع بايد ذكر را بگويد ليكن احتياط واجب آن است كه در ركوع اوّل يك ذكر صغير بيشتر نگويد.
مسأله 1503 ـ اگر سهواً پيش از امام به ركوع رود و طوري باشد كه اگر برگردد به چيزي از قرائت امام نمي رسد، در صورتي كه صبر كند تا امام به او برسد نمازش صحيح است.
مسأله 1504 ـ اگر سهواً پيش از امام به سجده رود، در صورتي كه صبر كند تا امام به او برسد نمازش صحيح است.
مسأله 1505 ـ اگر امام در ركعتي كه قنوت ندارد اشتباهاً قنوت بخواند، يا در ركعتي كه تشهد ندارد اشتباهاً مشغول خواندن تشهد شود مأموم نبايد قنوت و تشهد را بخواند ولي نمي تواند پيش از امام به ركوع رود، يا پيش از ايستادن امام بايستد بلكه بايد با علامت و اشاره اي به او حالي كند و اگر نشد صبر كند تا امام تشهّد يا قنوت را تمام كند و بقيّه نماز را با او بخواند.
[244]