دستور سجده سهو
مسأله 1277 ـ دستور سجده سهو اين است كه بعد از سلام نماز فوراً نيّت سجده سهو كند و پيشاني را به چيزي كه سجده بر آن صحيح است بگذارد و بگويد:
«بِسْمِ اللهِ وَبِاللهِ وَصَلَّي اللهُ عَلَي مُحَمَّد وَآلِهِ يا بِسْمِ اللهِ وَبِاللهِ اللّهُمَّ صَلِّ عَلي مُحَمَّد وَآلِ مُحَمَّد» ولي بنابر احتياط بهتر است بگويد: «بِسْمِ اللهِ وَبِاللهِ السَّلامُ عَلَيْكَ أَيُّهَا النَّبيُّ وَرَحْمَةُ اللهِ وَبَرَكاتُه» و بعد بنشيند و دوباره به سجده رود و يكي از ذكرهائي را كه گفته شد بگويد و بنشيند و بعد از خواندن تشهد سلام دهد.
قضاي سجده و تشهد فراموش شده
مسأله 1278 ـ سجده و تشهدي را كه انسان فراموش كرده و بعد از نماز، قضاي آن را بجا مي آورد بايد تمام شرائط نماز مانند پاك بودن بدن و لباس و رو به قبله بودن و شرطهاي ديگر را داشته باشد.
مسأله 1279 ـ اگر سجده يا تشهد را چند دفعه فراموش كند مثلاً يك سجده از ركعت اول و يك سجده از ركعت دوم را فراموش نمايد بايد بعد از نماز، قضاي هردو را با سجده هاي سهوي كه براي آنها لازم است بجا آورد، و لازم نيست معين كند كه قضاي كدام يك آنها است كه انجام مي دهد.
مسأله 1280 ـ اگر يك سجده و تشهد را فراموش كند احتياط واجب آن است كه هركدام را اول فراموش كرده اول قضا نمايد و اگر نداند اول كدام يك فراموش شده بايد احتياطاً يك سجده و تشهد و بعد يك سجده ديگر بجا آورد و يا يك تشهد و يك سجده و بعد يك تشهد ديگر بجا آورد تا يقين كند سجده و تشهد را به ترتيبي كه فراموش كرده قضا نموده است.
مسأله 1281 ـ اگر به خيال اينكه اول سجده را فراموش كرده اول قضاي آن را بجا آورد و بعد از خواندن تشهد يادش بيايد كه اول تشهد را فراموش كرده، احتياط واجب آن است كه دوباره سجده را قضا نمايد و نيز اگر به خيال اينكه اول تشهد را فراموش كرده اول قضاي آن را بجا آورد بعد از سجده يادش بيايد كه اول سجده را فراموش كرده بنابر احتياط واجب بايد دوباره تشهد را بخواند.
مسأله 1282 ـ اگر بين سلام نماز و قضاي سجده يا تشهد كاري كند كه چنانچه
[215]
عمداً يا سهواً در نماز اتفاق بيفتد نماز باطل مي شود مثلاً پشت به قبله نمايد بايد قضاي سجده و تشهد را بجا آورد و احتياط واجب اعاده نماز است.
مسأله 1283 ـ اگر بعد از سلام نماز يادش بيايد كه يك سجده از ركعت آخر را فراموش كرده بايد قضاي سجده اي را كه فراموش كرده بجا آورد و بعد از آن دو سجده سهو بجا آورد، خواه كاري كه نماز را باطل مي كند كرده باشد يا نكرده باشد، و اگر تشهّد ركعت آخر را فراموش كرده باشد بايد قضاي تشهد را بجا آورد و بعد از آن دو سجده سهو بجا آورد.
مسأله 1284 ـ اگر بين سلام نماز و قضاي سجده يا تشهد كاري كند كه براي آن سجده سهو واجب مي شود مثل آنكه سهواً حرف بزند بايد سجده يا تشهد را قضا كند.
مسأله 1285 ـ اگر نداند كه سجده را فراموش كرده يا تشهد را، بايد هردو را قضا نمايد و هركدام را اول بجا آورد اشكال ندارد.
مسأله 1286 ـ اگر شك دارد كه سجده يا تشهّد را فراموش كرده يا نه واجب نيست قضا نمايد.
مسأله 1287 ـ اگر بداند سجده يا تشهد را فراموش كرده و شك كند كه پيش از ركوع ركعت بعد بجا آورده يا نه احتياط واجب آن است كه آن را قضا نمايد.
مسأله 1288 ـ كسي كه بايد سجده يا تشهد را قضا نمايد اگر براي كار ديگري هم سجده سهو بر او واجب شود بايد بعد از نماز، سجده يا تشهد را قضا نمايد بعد سجده سهو را بجا آورد.
مسأله 1289 ـ اگر شك دارد كه بعد از نماز، قضاي سجده يا تشهد فراموش شده را بجا آورده يا نه چنانچه وقت نماز نگذشته بايد سجده يا تشهد را قضا نمايد و اگر وقت نماز هم گذشته بنابر احتياط واجب بايد سجده يا تشهد را قضا نمايد.