4 ـ كَثيرُالشّك «كسي كه زياد شك مي كند»
مسأله 1211 ـ اگر كسي در يك نماز سه مرتبه شك كند يا در سه نماز پشت سر هم مثلاً در نماز صبح و ظهر و عصر شك كند كثيرالشك است، و چنانچه زياد شك كردن او از روي غضب يا ترس يا پريشاني حواس نباشد بايد به شك خود اعتنا نكند.
مسأله 1212 ـ كثيرالشك اگر در بجا آوردن چيزي شك كند چنانچه بجا آوردن آن نماز را باطل نمي كند بايد بنا بگذارد كه آن را بجا آورده; مثلاً اگر شك كند كه ركوع كرده يا نه بايد بنا بگذارد كه ركوع كرده است و اگر بجا آوردن آن، نماز را باطل مي كند بايد بنا بگذارد كه آن را انجام نداده; مثلاً اگر شك كند كه يك ركوع كرده يا بيشتر، چون زيادشدن ركوع نماز را باطل مي كند بنا بگذارد كه بيشتر از يك ركوع نكرده است.
مسأله 1213 ـ كسي كه در يك چيز نماز زياد شك مي كند چنانچه در چيزهاي ديگر نماز شك كند بايد به دستور آن عمل نمايد; مثلاً كسي كه زياد شك مي كند كه سجده كرده يا نه اگر در بجا آوردن ركوع شك كند بايد به دستور آن رفتار نمايد يعني اگر هنوز ايستاده، ركوع را بجا آورد و اگر به سجده رفته اعتنا نكند.
مسأله 1214 ـ كسي كه در نماز مخصوصي مثلاً در نماز ظهر زياد شك مي كند اگر در نماز ديگر مثلاً در نماز عصر شك كند بايد به دستور شك رفتار نمايد.
مسأله 1215 ـ كسي كه وقتي در جاي مخصوصي نماز مي خواند زياد شك مي كند اگر در غير آن جا نماز بخواند و شكي براي او پيش آيد به دستور شك عمل نمايد.
مسأله 1216 ـ اگر انسان شك كند كه كثيرالشك شده يا نه به نحو شبهه موضوعيه بايد به دستور شك عمل نمايد. و كثيرالشك تا وقتي يقين نكند كه به حال معمولي مردم برگشته بايد به شك خود اعتنا نكند.
مسأله 1217 ـ كسي كه زياد شك مي كند اگر شك كند ركني را به جا آورده يا نه و اعتنا نكند بعد يادش بيايد كه آن را بجا نياورده چنانچه مشغول ركن بعد نشده بايد آن را بجا آورد و اگر مشغول ركن بعد شده نمازش باطل است; مثلاً اگر شك كند ركوع كرده يا نه و اعتنا نكند چنانچه پيش از سجده يادش بيايد كه ركوع نكرده بايد ركوع كند و اگر در سجده يادش بيايد نمازش باطل است.
مسأله 1218 ـ كسي كه زياد شك مي كند اگر شك كند چيزي را كه ركن نيست
[205]
بجا آورده يا نه و اعتنا نكند و بعد يادش بيايد كه آن را به جا نياورده چنانچه از محل بجا آوردن آن نگذشته بايد آن را بجا آورد و اگر از محل آن گذشته نمازش صحيح است; مثلاً اگر شك كند كه حمد را خوانده يا نه و اعتنا نكند چنانچه در قنوت يادش بيايد كه حمد را نخوانده بايد بخواند و اگر در ركوع يادش بيايد نماز او صحيح است.