قيام نماز
مسأله 985 ـ قيام در موقع گفتن تكبيرة الاحرام و قيام پيش از ركوع كه آن را قيام متصل به ركوع مي گويند ركن است ولي قيام در موقع خواندن حمد و سوره و قيام بعد از ركوع ركن نيست و اگر كسي آن را از روي فراموشي ترك كند نمازش صحيح است.
مسأله 986 ـ واجب است پيش از گفتن تكبير و بعد از آن مقداري بايستد تا يقين كند كه در حال ايستادن تكبير گفته است.
مسأله 987 ـ اگر ركوع را فراموش كند و بعد از حمد و سوره بنشيند و يادش بيايد كه ركوع نكرده بايد بايستد و به ركوع رود و اگر بدون اينكه بايستد به حال خميدگي به ركوع برگردد چون قيام متصل به ركوع را بجا نياورده نماز او باطل است.
مسأله 988 ـ موقعي كه ايستاده است بايد بدن را حركت ندهد و به طرفي خم نشود و به جائي تكيه نكند ولي اگر از روي ناچاري باشد يا در حال خم شدن براي ركوع پاها را حركت دهد اشكال ندارد.
مسأله 989 ـ اگر موقعي كه ايستاده از روي فراموشي بدن را حركت دهد يا به طرفي خم شود و يا به جائي تكيه كند اشكال ندارد ولي در قيام موقع گفتن تكبيرة الاحرام و قيام متصل به ركوع اگر از روي فراموشي هم باشد بنابر احتياط واجب بايد نماز را تمام كند و دوباره بخواند.
مسأله 990 ـ واجب است در موقع ايستادن هردو پا روي زمين باشد ولي لازم نيست سنگيني بدن روي هردو پا باشد و اگر روي يك پا هم باشد اشكال ندارد.
مسأله 991 ـ كسي كه مي تواند درست بايستد اگر پاها را خيلي گشاد بگذارد كه به حال ايستادن معمولي نباشد نمازش باطل است.
مسأله 992 ـ موقعي كه انسان در نماز مي خواهد كمي جلو يا عقب رود يا كمي بدن را به طرف راست يا چپ حركت دهد بايد چيزي نگويد ولي «بِحَوْلِ اللهِ وَقُوَّتِهِ اَقوُمُ وَأَقْعُدْ» را بايد در حال برخاستن بگويد، و در موقع گفتن ذكرهاي واجب هم بدن بايد بي حركت باشد بلكه احتياط واجب آن است كه در موقع گفتن ذكرهاي مستحبي هم بدنش آرام باشد.
مسأله 993 ـ اگر در حال حركت بدن ذكر بگويد مثلاً موقع رفتن به ركوع يا
[169]
رفتن به سجده تكبير بگويد چنانچه آن را به قصد ذكري كه در نماز دستور داده اند بگويد بايد احتياطاً نماز را دوباره بخواند و اگر به اين قصد نگويد بلكه بخواهد ذكري گفته باشد نمازش صحيح است.
مسأله 994 ـ حركت دادن دست و انگشتان در موقع خواندن حمد اشكال ندارد اگرچه احتياط مستحب آن است كه آنها را هم حركت ندهد.
مسأله 995 ـ اگر موقع خواندن حمد و سوره يا خواندن تسبيحات بي اختيار به قدري حركت كند كه از حال آرام بودن بدن خارج شود احتياط واجب آن است كه بعد از آرام گرفتن بدن آنچه را در حال حركت خوانده دوباره بخواند.
مسأله 996 ـ اگر در بين نماز از ايستادن عاجز شود بايد بنشيند و اگر از نشستن هم عاجز شود بايد بخوابد ولي تا بدنش آرام نگرفته بايد چيزي نخواند مگر اينكه به قصد قربة مطلقه باشد.
مسأله 997 ـ تا انسان مي تواند ايستاده نماز بخواند نبايد بنشيند مثلاً كسي كه در موقع ايستادن بدنش حركت مي كند يا مجبور است به چيزي تكيه دهد يا بدنش را كج كند يا خم شود و يا پاها را بيشتر از معمول گشاد بگذارد بايد به هر طور كه مي تواند ايستاده نماز بخواند ولي اگر به هيچ قسم حتي مثل حال ركوع هم نتواند بايستد بايد راست بنشيند و نشسته نماز بخواند.
مسأله 998 ـ تا انسان مي تواند بنشيند نبايد خوابيده نماز بخواند و اگر نتواند راست بنشيند بايد هرطور كه مي تواند بنشيند و اگر به هيچ قسم نمي تواند بنشيند بايد به طوري كه در احكام قبله گفته شد به پهلوي راست بخوابد و اگر نمي تواند به پهلوي چپ و اگر آن هم ممكن نيست به پشت بخوابد به طوري كه كف پاهاي او رو به قبله باشد.
مسأله 999 ـ كسي كه نشسته نماز مي خواند اگر بعد از خواندن حمد و سوره بتواند بايستد و ركوع را ايستاده بجا آورد بايد بايستد و از حال ايستاده به ركوع رود و اگر نتواند بايد ركوع را هم نشسته بجا آورد.
مسأله 1000 ـ كسي كه خوابيده نماز مي خواند اگر در بين نماز بتواند بنشيند بايد مقداري را كه مي تواند نشسته بخواند و نيز اگر مي تواند بايستد بايد مقداري را كه مي تواند ايستاده بخواند ولي تا بدنش آرام نگرفته بايد چيزي نخواند مگر به قصد قربت مطلقه.
[170]
مسأله 1001 ـ كسي كه مي تواند بايستد اگر بترسد كه به واسطه ايستادن مريض شود يا ضرري به او برسد مي تواند نشسته نماز بخواند و اگر از نشستن هم بترسد مي تواند خوابيده نماز بخواند.
مسأله 1002 ـ اگر انسان احتمال بدهد كه تا آخر وقت بتواند ايستاده نماز بخواند مي تواند اول وقت نماز را نشسته بخواند.
مسأله 1003 ـ مستحب است در حال ايستادن بدن را راست نگهدارد، شانه ها را پائين بيندازد، دستها را روي رانها بگذارد، انگشتها را بهم بچسباند، جاي سجده را نگاه كند، سنگيني بدن را به طور مساوي روي دو پا بيندازد، با خضوع و خشوع باشد، پاها را پس و پيش نگذارد، اگر مرد است پاها را از سه انگشت باز تا يك وجب فاصله دهد، و اگر زن است پاها را به هم بچسباند.