شرط هشتم

آنكه به حد ترخص برسد، يعني از وطنش يا جايي كه قصد كرده ده روز در آنجا بماند، بقدري دور شود كه ديوار شهر را نبيند و صداي اذان آن را نشنود، ولي بايد در هوا غبار يا چيز ديگري نباشد كه از ديدن ديوار و شنيدن اذان جلوگيري كند، و لازم نيست بقدري دور شود كه مناره ها و گنبدها را نبيند، يا ديوارها هيچ پيدا نباشد، بلكه همين قدر كه ديوارها كاملا معلوم نباشد، كافي است.

1318 كسي كه به سفر مي رود، اگر به جايي برسد كه اذان را نشنود، ولي ديوار شهر را ببيند يا ديوارها را نبيند و صداي اذان را بشنود، چنانچه بخواهد در آن جا نماز بخواند، بنابر احتياط واجب بايد هم شكسته و هم تمام بخواند.

1319 مسافري كه به وطنش برمي گردد، وقتي ديوار وطن خود را ببيند و صداي اذان آن را بشنود بايد نماز را تمام بخواند ولي مسافري كه مي خواهد ده روز در محلي بماند وقتي ديوار آن جا را ببيند و صداي اذانش را بشنود. بنابر احتياط واجب بايد نماز را تاخير بيندازد تا به منزل برسد، يا نماز را هم شكسته و هم تمام بخواند.

1320 هرگاه شهر در بلندي باشد كه از دور ديده شود يا به قدري گود باشد كه اگر انسان كمي دور شود ديوار آن را نبيند كسي كه از آن شهر مسافرت مي كند، وقتي به اندازه اي دور شود كه اگر آن شهر در زمين هموار بود ديوارش از آن جا ديده نمي شد بايد نماز خود را شكسته بخواند و نيز اگر پستي و بلندي خانه ها بيشتر از معمول باشد بايد ملاحظه معمول را بنمايد.

1321 اگر از محلي مسافرت كند كه خانه و ديوار ندارد وقتي به جايي برسد كه اگر آن محل ديوار داشت از آن جا ديده نمي شد بايد نماز را شكسته بخواند.

1322 اگر به قدري دور شود كه نداند صدايي را كه مي شنود صداي اذان است يا صداي ديگري، بايد نماز را شكسته بخواند، ولي اگر بفهمد اذان مي گويند و كلمات آن را تشخيص ندهد بايد تمام بخواند.

1323 اگر به قدري دور شود كه اذان خانه ها را نشنود ولي اذان شهر را كه معمولا در جاي بلند مي گويند بشنود نبايد نماز را شكسته بخواند.

1324 اگر به جايي برسد كه اذان شهر را كه معمولا در جاي بلند مي گويند نشنود ولي اذاني را كه در جاي خيلي بلند مي گويند بشنود بايد نماز را شكسته بخواند.

1325 اگر چشم يا گوش او، يا صداي اذان غير معمولي باشد در محلي بايد نماز را شكسته بخواند كه چشم متوسط ديوار خانه ها را نبيند و گوش متوسط صداي اذان معمولي را نشنود.

1326 اگر بخواهد در محلي نماز بخواند كه شك دارد به حد ترخص، يعني جايي كه اذان را نشنود و ديوار را نبيند رسيده يا نه، بايد نماز را تمام بخواند، و در موقع برگشتن اگر شك كند كه به حد ترخص رسيده يا نه، بايد شكسته بخواند، و چون در بعضي موارد اشكال پيدا مي كند بايد آن جا نماز نخواند يا هم شكسته و هم تمام بخواند.

1327 مسافري كه در سفر از وطن خود عبور مي كند وقتي به جايي برسد كه ديوار وطن خود را ببيند و صداي اذان آن را بشنود بايد نماز را تمام بخواند.

1328 مسافري كه در بين مسافرت به وطنش رسيده ، تا وقتي در آن جا هست بايد نماز را تمام بخواند ولي اگر بخواهد از آن جا هشت فرسخ برود يا چهار فرسخ برود و برگردد وقتي به جايي برسد كه ديوار وطن را نبيند و صداي اذان آن را نشنود بايد نماز را شكسته بخواند.

1329 محلي را كه انسان براي اقامت و زندگي خود اختيار كرده وطن اوست چه در آن جا به دنيا آمده و وطن پدر و مادرش باشد، يا خودش آن جا را براي زندگي اختيار كرده باشد.

1330 اگر قصد دارد در محلي كه وطن اصيلش نيست مدتي بماند و بعد به جاي ديگر رود، آن جا وطن او حساب نمي شود.

1331 تا انسان قصد ماندن هميشگي در جايي كه غير وطن اصلي خودش است نداشته باشد وطن او حساب نمي شود مگر آن كه بدون قصد ماندن آن قدر بماند كه مردم بگويند اين جا وطن او است.

1332 كسي كه در دو محل زندگي مي كند مثلا شش ماه در شهري و شش ماه در شهر ديگر مي ماند، هر دو وطن او است. و اگر بيشتر از دو محل را براي زندگي خود اختيار كرده باشد اشكال دارد و بايد احتياط مراعات شود.

1333 در غير وطن اصلي و وطن غير اصلي كه ذكر شد در جاهاي ديگر اگر قصد اقامه نكند نمازش شكسته است چه ملكي در آن جا داشته باشد يا نداشته باشد و چه در آن جا شش ماه مانده باشد يا نه.

1334 اگر به جايي برسد كه وطن او بوده و از آن جا صرف نظر كرده نبايد نماز را تمام بخواند، اگر چه وطن ديگري هم براي خود اختيار نكرده باشد.

1335 مسافري كه قصد دارد ده روز پشت سرهم در محلي بماند، يا مي داند كه بدون اختيار ده روز در محلي مي ماند، در آن محل بايد

1336 مسافري كه مي خواهد ده روز در محلي بماند لازم نيست قصد ماندن شب اول يا شب يازدهم را داشته باشد و همين كه قصد كند از اذان صبح روز اول تا غروب روز دهم بماند بايد نماز را تمام بخواند، و همچنين اگر مثلا قصدش اين باشد كه از ظهر روز اول تا ظهر روز يازدهم بماند، بايد نماز را تمام بخواند.

1337 مسافري كه مي خواهد ده روز در محلي بماند در صورتي بايد نماز را تمام بخواند كه تمام ده روز را در يك جا بماند، پس اگر بخواهد مثلا ده روز در نجف و كوفه يا در تهران و شميران بماند بايد نماز را شكسته بخواند.

1338 مسافري كه مي خواهد ده روز در محلي بماند اگر از اول قصد داشته باشد كه در بين ده روز به اطراف آن جا برود چنانچه جايي كه مي خواهد برود خطه سور بلد اقامت يا از بساتين و مزارع و باغات اطراف آن باشد به مقداري كه رفتن به آن جا منافي با صدق و اقامت در بلد نباشد بايد در تمام ده روز نماز را تمام بخواند ولي چنانچه بخواهد تا كمتر از چهار فرسخ برود چنانچه در نيت او باشد كه در بين ده روز فقط يك مرتبه برود و بيش از دو ساعت رفتن و برگشتن را طول ندهد، در همه ده روز بايد نمازش را تمام بخواند.

1339 مسافري كه تصميم ندارد ده روز در جايي بماند مثلا قصدش اين است كه اگر رفيقش بيايد يا منزل خوبي پيدا كند ده روز بماند بايد نماز را شكسته بخواند.

1340 كسي كه تصميم دارد، ده روز در محلي بماند، اگر چه احتمال بدهد كه براي ماندن او مانعي برسد در صورتي كه مردم به احتمال او اعتنايي نكنند بايد نماز را تمام بخواند.

1341 اگر مسافر بداند كه مثلا ده روز يا بيشتر به آخر ماه مانده و قصد كند كه تا آخر ماه در جايي بماند بايد نماز را تمام بخواند ولي اگر نداند تا آخر ماه چقدر مانده و قصد كند كه تا آخر ماه بماند، بايد نماز را شكسته بخواند اگرچه از موقعي كه قصد كرده تا آخر ماه ده روز يا بيشتر باشد.

1342 اگر مسافر قصد كند ده روز در محلي بماند، چنانچه پيش از خواندن يك نماز چهار ركعتي از ماندن منصرف شود، يا مردد شود كه در آن جا بماند يا به جاي ديگر برود، بايد نماز را شكسته بخواند واگر بعد از خواندن يك نماز چهار ركعتي از ماندن منصرف شود يا مردد شود تا وقتي در آن جا هست بايد نماز را تمام بخواند.

1343 مسافري كه قصد كرده ده روز در محلي بماند اگر روزه بگيرد و بعد از ظهر از ماندن در آن جا منصرف شود چنانچه يك نماز چهار ركعتي خوانده باشد روزه اش صحيح است و تا وقتي در آن جا هست بايد نمازهاي خود را تمام بخواند و اگر يك نماز چهار ركعتي نخوانده باشد روزه آن روزش صحيح است اما نمازهاي خود را بايد شكسته بخواند و روزهاي بعد هم نمي تواند روزه بگيرد.

1344 مسافري كه قصد كرده ده روز در محلي بماند اگر از ماندن منصرف شود و شك كند پيش از آن كه از قصد ماندن برگردد، يك نماز چهار ركعتي خوانده، يا نه بايد نمازهاي خود را شكسته بخواند.

1345 اگر مسافر به نيت اين كه نماز را شكسته بخواند مشغول نماز شود و در بين نماز تصميم بگيرد كه ده روز يا بيشتر بماند بايد نماز را چهار ركعتي تمام نمايد.

1346 مسافري كه قصد كرده، ده روز در جايي بماند، اگر در بين نماز چهار ركعتي از قصد خود برگردد، چنانچه مشغول ركعت سوم نشده، بايد نماز را دو ركعتي تمام نمايد و بقيه نمازهاي خود را شكسته بخواند، و اگر مشغول ركعت سوم شده نمازش باطل است، و تا وقتي در آن جا هست بايد نماز را شكسته بخواند اگر چه داخل در ركوع ركعت سوم شده باشد.

1347 مسافري كه قصد كرده ده روز در محلي بماند اگر بيشتر از ده روز در آن جا بماند تا وقتي مسافرت نكرده بايد نمازش را تمام بخواند و لازم نيست دوباره قصد ماندن ده روز كند.

1348 مسافري كه قصد كرده ده روز در محلي بماند بايد روزه واجب را بگيرد و مي تواند روزه مستحبي را هم به جا آورد و نماز جمعه و نافله ظهر و عصر و عشا را هم بخواند.

1349 مسافري كه قصد كرده ده روز در جايي بماند اگر بعد از خواندن يك نماز چهار ركعتي بخواهد به جايي كه كمتر از چهار فرسخ است برود و برگردد به محل اقامه خود، بايد نماز را تمام بخواند.

1350 مسافري كه قصد كرده ده روز در جايي بماند اگر بعد از خواندن يك نماز چهار ركعتي بخواهد به جاي ديگري كه كمتر از هشت فرسخ است برود و ده روز در آن جا بماند بايد در رفتن و در جايي كه قصد ماندن ده روز كرده، نمازهاي خود را تمام بخواند ولي اگر در جايي كه مي خواهد برود هشت فرسخ يا بيشتر باشد بايد موقع رفتن نمازهاي خود را شكسته بخواند و چنانچه در آن جا قصد ماندن ده روز كرد، نمازش را تمام بخواند.

1351 مسافري كه قصد كرده ده روز در محلي بماند اگر بعد از خواندن يك نماز چهار ركعتي بخواهد به جايي كه كمتر از چهار فرسخ است برود، چنانچه مردد باشد كه به محل اولش برگردد يا نه، يا به كلي از برگشتن به آن جا غافل باشد، يا بخواهد برگردد، ولي مردد باشد كه ده روز در آن جا بماند يا نه، يا آن كه از ده روز ماندن در آن جا و مسافرت از آن جا غافل باشد، بايد از وقتي كه مي رود تا برمي گردد و بعد از برگشتن نمازهاي خود را تمام بخواند.

1352 اگر به خيال اين كه رفقايش مي خواهند ده روز در محلي بمانند قصد كند كه ده روز در آن جا بماند و بعد از خواندن يك نماز چهار ركعتي بفهمد كه آنها قصد نكرده اند اگر چه خودش هم از ماندن منصرف شود، تا مدتي كه در آن جا هست بايد نماز را تمام بخواند.

1353 اگر مسافر بعد از رسيدن به هشت فرسخ، سي روز در محلي بماند و در تمام سي روز در رفتن و ماندن مردد باشد بعد از گذشتن سي روز اگر چه مقدار كمي در آن جا بماند بايد نماز را تمام بخواند ولي اگر پيش از رسيدن به هشت فرسخ، در رفتن بقيه راه مردد شود، از وقتي كه مردد مي شود بايد نماز را تمام بخواند.

1354 مسافري كه مي خواهد نه روز يا كمتر در محلي بماند اگر بعد از آن كه نه روز يا كمتر در آن جا ماند بخواهد دوباره نه روز ديگر يا كمتر بماند همين طور تا سي روز، روز سي و يكم بايد نماز را تمام بخواند.

1355 مسافري كه سي روز مردد بوده، در صورتي بايد نماز را تمام بخواند كه سي روز را در يك جا بماند، پس اگر مقداري از آن را در جايي و مقداري را در جاي ديگر بماند، بعد از سي روز هم بايد نماز را شكسته بخواند.