نماز جماعت و احكام آن
مـساله 1408 - مستحب است نمازهاي واجب خصوصا نمازهاي يوميه را به جماعت بخوانند, و در نـمـاز صبح ومغرب وعشا, خصوصا براي همسايه مسجد وكسي كه صداي اذان مسجد را مي شنود بيشتر سفارش شده است .
مـسـاله 1409 - اگر يك نفر به امام جماعت اقتدا كند, هر ركعت از نماز آنان ثواب صد وپنجاه نماز دارد, و اگـر دو نـفـر اقـتـدا كـنند هر ركعتي ثواب ششصد نماز دارد, و هرچه بيشتر شوند ثواب نـمازشان بيشتر مي شود تا به ده نفر برسند, و عده آنان كه از ده گذشت , اگر تمام آسمانها كاغذ ودريـاها مركب و درختها قلم و جن و انس و ملائكه نويسنده شوند نمي توانند ثواب يك ركعت آن را بنويسند.
مـسـالـه 1410 - حـاضر نشدن به نماز جماعت از روي بي اعتنائي جايز نيست , و سزاوار نيست كه انسان بدون عذر نماز جماعت را ترك كند.
مـساله 1411 - مستحب است انسان صبر كند نماز را به جماعت بخواند و نماز جماعت از نماز اول وقـت كـه فـرادي - يعني تنها خوانده شود -بهتر است , ولي نماز فرادي در وقت فضيلت افضل از نماز جماعت در غير وقت فضيلت است , و نيز نماز جماعتي را كه مختصر بخوانند از نمازفرادي كه آن را طول بدهند بهتر مي باشد.
مـسـالـه 1412 - وقـتي كه جماعت برپا مي شود مستحب است كسي كه نمازش را فرادي خوانده دوباره با جماعت بخواند, و اگر بعد بفهمد كه نماز اولش باطل بوده , نماز دوم او كافي است .
مـساله 1413 - اگر امام يا ماموم بخواهد نمازي را كه به جماعت خوانده دوباره با جماعت بخواند, چـنانچه احتمال فساد آن نماز را ندهد اشكال دارد مگر به طور امامت و در مامومين كساني باشند كه نماز واجب را نخوانده باشند.
مساله 1414 - كسي كه در نماز به حدي وسواس دارد كه موجب بطلان نمازش مي شود و فقط در صورتي كه نماز را با جماعت بخواند, ازوسواس راحت مي شود, بايد نماز را با جماعت بخواند.
مساله 1415 - اگر پدر يا مادر به فرزند خود امر كند كه نماز را به جماعت بخواند, در صورتي كه ترك آن موجب عقوقش شود, نماز جماعت براو واجب مي شود.
مساله 1416 - نماز مستحب را نمي شود به جماعت خواند, مگر نماز استسقاء - كه براي آمدن باران مـي خوانند - و نمازي كه واجب بوده و به جهتي مستحب شده است , مانند نماز عيد فطر و قربان كه در زمان امام (ع ) واجب بوده و بواسطه غائب شدن ايشان مستحب مي باشد.
مـساله 1417 - موقعي كه امام جماعت نماز يوميه مي خواند, هركدام از نمازهاي يوميه را مي شود به او اقتدا كرد.
مـسـالـه 1418 - اگر امام جماعت قضاي نماز يوميه خود يا كس ديگر را كه فوت آن يقيني باشد مـي خواند, مي شود به او اقتدا كرد, ولي اگر نمازخود يا كس ديگري را احتياطا قضا مي كند اقتدا به او جايز نيست .
مساله 1419 - اگر انسان نداند نمازي را كه امام مي خواند نماز واجب يوميه است يا نماز مستحب , نمي تواند به او اقتدا كند.
مـسـاله 1420 - در صحت جماعت شرط است كه بين امام و ماموم و همچنين بين ماموم و ماموم ديـگـر كه واسطه بين ماموم و امام است حائلي نباشد, و مراد از حائل چيزي است كه مانع از ديدن شـود مـانند پرده يا ديوار و امثال اينها, پس اگر در تمام احوال نماز يا بعض آن بين امام وماموم يا بين ماموم و ماموم ديگر كه واسطه اتصال است چنين حائلي باشد, جماعت باطل خواهد شد, و زن از اين حكم مستثني است چنانكه خواهد آمد.
مـسـالـه 1421 - اگر بواسطه درازي صف اول , كساني كه دو طرف صف ايستاده اند امام را نبينند, مـي تـوانـنـد اقـتـدا كنند.
و نيز اگر بواسطه درازي يكي از صفهاي ديگر كساني كه دو طرف آن ايستاده اند صف جلوي خود را نبينند, مي توانند اقتدا نمايند.
مـسـالـه 1422 - اگر صفهاي جماعت تا در مسجد برسد, كسي كه مقابل در, پشت صف ايستاده نـمـازش صـحيح است , و نيز نماز كساني كه پشت سر او اقتدا مي كنند صحيح مي باشد, بلكه نماز كساني كه در دو طرف ايستاده اند و از جهت ماموم ديگر اتصال به جماعت دارند نيزصحيح است .
مـساله 1423 - كسي كه پشت ستون ايستاده , اگر از طرف راست يا چپ به واسطه ماموم ديگر به امام متصل نباشد, نمي تواند اقتداكند.
مـسـاله 1424 - جاي ايستادن امام بايد از جاي ماموم به اندازه يك وجب متعارف بلندتر نباشد, و اگـر كـمـتـر از يك وجب باشد اشكال ندارد, و نيز اگر زمين سراشيب باشد و امام در طرفي كه بـلندتر است بايستد در صورتي كه سراشيبي آن زياد نباشد و طوري باشد كه به آن ,زمين مسطح بگويند مانعي ندارد.
مـسـاله 1425 - اگر جاي ماموم بلندتر از جاي امام باشد, اشكال ندارد, ولي اگر به قدري بلندتر باشد كه نگويند اجتماع كرده اند, جماعت صحيح نيست .
مـسـاله 1426 - اگر بين كساني كه در يك صف ايستاده اند يك نفر كه نمازش باطل است فاصله شود, مي توانند اقتدا كنند, و اما اگر چند نفركه نمازشان باطل است فاصله شوند يا از جهت ديگر فاصله زيادي باشد, نمي توانند اقتدا كنند.
مساله 1427 - بعد از تكبير امام اگر صف جلو آماده نماز, و تكبير گفتن آنان نزديك باشد, كسي كه در صف بعد ايستاده , مي تواند تكبيربگويد, ولي احتياط مستحب آن است كه صبر كند تا تكبير صف جلو تمام شود.
مساله 1428 - اگر بداند نماز يك صف از صفهاي جلو باطل است , در صفهاي بعد نمي تواند اقتدا كند, ولي اگر نداند نماز آنان صحيح است يانه , مي تواند اقتدا نمايد.
مـسـالـه 1429 - هـرگاه بداند نماز امام باطل است , مثلا بداند امام وضو ندارد اگرچه خود امام ملتفت نباشد, نمي تواند به او اقتدا كند.
مساله 1430 - اگر ماموم بعد از نماز بفهمد كه امام عادل نبوده , يا كافر بوده , يا به جهتي نمازش بـاطـل بـوده مـثـلا بي وضو نماز خوانده , درصورتي كه مثل زياد كردن ركوع از كارهائي كه نماز فرادي را ولو سهوا باطل مي كند, نكرده باشد, نمازش صحيح است .
مساله 1431 - اگر در بين نماز شك كند كه اقتدا كرده يا نه , اگر بنايش بر جماعت خواندن بوده و احـتـمـال دهد كه از روي فراموشي نيت جماعت نكرده است , چنانچه در حالي باشد كه وظيفه مـامـوم اسـت مـثـلا به حمد و سوره امام گوش مي دهد, مي تواند نماز را به جماعت تمام كند.
و اگرمشغول كاري باشد كه هم وظيفه امام و هم وظيفه ماموم است مثلا در ركوع يا سجده باشد, بايد نماز را به نيت فرادي تمام نمايد.
مساله 1432 - اگر ماموم در بين نماز بخواهد قصد انفراد نمايد, در صورتي كه از اول نماز چنين قصدي نداشته اشكال ندارد, ولي اگر از اول نماز قصد داشته است مورد اشكال است .
مـسـاله 1433 - اگر ماموم بعد از حمد و سوره امام , نيت فرادي كند, لازم نيست حمد و سوره را بـخـواند, و اگر پيش از تمام شدن حمد و سوره نيت فرادي نمايد بنابر احتياط مقداري را كه امام خوانده نيز بخواند.
مـسـالـه 1434 - اگر در بين نماز جماعت نيت فرادي نمايد, نمي تواند دوباره نيت جماعت كند, بـلكه اگر مردد شود كه نيت فرادي كند يا نه و بعدتصميم بگيرد كه نماز را با جماعت تمام كند, صحت جماعتش محل اشكال است .
مساله 1435 - اگر شك كند كه نيت فرادي كرده يا نه , بايد بنا بگذارد كه نيت فرادي نكرده است .
مساله 1436 - اگر موقعي كه امام در ركوع است اقتدا كند و به ركوع امام برسد, اگرچه ذكر امام تمام شده باشد, نمازش صحيح است و يك ركعت حساب مي شود, اما اگر به مقدار ركوع خم شود و به ركوع امام نرسد نمازش باطل است .
مساله 1437 - اگر موقعي كه امام در ركوع است اقتدا كند و به مقدار ركوع خم شود و شك كند كه به ركوع امام رسيده يا نه , نمازش باطل است .
مـسـالـه 1438 - اگـر موقعي كه امام در ركوع است اقتدا كند و پيش از آنكه به اندازه ركوع خم شود, امام سر از ركوع بردارد, بنابر احتياطواجب بايد قصد فرادي بنمايد.
مـساله 1439 - اگر اول نماز يا بين حمد و سوره اقتدا كند و پيش از آنكه به ركوع رود, امام سر از ركوع بردارد, نماز او صحيح است .
مساله 1440 - اگر موقعي برسد كه امام مشغول خواندن تشهد آخر نماز است , چنانچه بخواهد به ثـواب جماعت برسد, بايد بعد از نيت و گفتن تكبيرة الاحرام بنشيند و تشهد را با امام بخواند ولي سلام را نگويد و صبر كند تا امام سلام نماز را بدهد, بعد بايستد بدون آنكه دوباره نيت كندو تكبير بگويد, حمد و سوره را بخواند و آن را ركعت اول نماز خود حساب كند.
مـسـالـه 1441 - ماموم نبايد جلوتر از امام بايستد, و بنابر احتياط اگر ماموم يك مرد باشد قدري عقب تر در طرف راست امام بايستد, و بعيدنيست كه جايز باشد با امام برابر بايستد و لو قد او بلندتر از امام باشد, و اگر متعدد باشند پشت سر امام بايستند.
مـسـالـه 1442 - اگـر امام مرد و ماموم زن باشد, چنانچه بين آن زن و امام يا بين آن زن و ماموم ديگري كه مرد است و زن بواسطه او به امام متصل شده است , پرده و مانند آن باشد, اشكال ندارد.
مساله 1443 - اگر بعد از شروع به نماز, بين ماموم و امام , يا بين ماموم و كسي كه ماموم بواسطه او مـتصل به امام است , پرده يا چيز ديگري حائل شود, جماعت باطل مي شود و لازم است ماموم به وظيفه منفرد عمل نمايد.
مساله 1444 - احتياط واجب آن است كه بين جاي سجده ماموم و جاي ايستادن امام به اندازه يك مـتر فاصله نباشد, و همچنين است اگرانسان بواسطه مامومي كه جلوي او ايستاده به امام متصل بـاشـد, و احـتياط مستحب آن است كه جاي سجده ماموم با جاي كسي كه جلوي اوايستاده , هيچ فاصله نداشته باشد.
مساله 1445 - اگر ماموم بواسطه كسي كه طرف راست يا چپ او اقتدا كرده به امام متصل باشد و از جـلـو بـه امـام متصل نباشد, بنابر احتياطواجب بايد با كسي كه در طرف راست يا چپ او اقتدا كرده , يك متر فاصله نداشته باشد.
مـسـالـه 1446 - اگر در نماز, بين ماموم و امام , يا بين ماموم و كسي كه ماموم بواسطه او به امام متصل است , يك متر فاصله پيدا شود, بايد قصدانفراد كند و نمازش صحيح است .
مـسـالـه 1447 - اگر نماز همه كساني كه در صف جلو هستند تمام شود, چنانچه فورا براي نماز ديگري به امام اقتدا كنند, جماعت صف بعدصحيح است .
مـساله 1448 - اگر در ركعت دوم اقتدا كند, لازم نيست حمد و سوره بخواند ولي قنوت و تشهد را بـا امام مي خواند, و احتياط آن است كه موقع خواندن تشهد انگشتان دست و سينه پا را به زمين بگذارد و زانوها را بلند كند و بايد بعد از تشهد با امام برخيزد و حمد و سوره را بخواند,و اگر براي سـوره وقـت نـدارد, حـمـد را تمام كند و در ركوع , خود را به امام برساند, و اگر در ركوع به امام نرسد, بنابر احتياط واجب قصد انفرادنمايد.
مساله 1449 - اگر موقعي كه امام در ركعت دوم نماز چهار ركعتي است اقتدا كند, بايد در ركعت دوم نـمازش كه ركعت سوم امام است بعد ازدو سجده بنشيند و تشهد را به مقدار واجب بخواند و بـرخـيزد, و چنانچه براي گفتن سه مرتبه تسبيحات وقت ندارد, بايد يك مرتبه بگويد ودر ركوع خود را به امام برساند.
مـسـاله 1450 - اگر امام در ركعت سوم يا چهارم باشد و ماموم بداند كه اگر اقتدا كند و حمد را بـخـوانـد, به ركوع امام نمي رسد, بنابر احتياطواجب بايد صبر كند تا امام به ركوع رود, بعد اقتدا نمايد.
مساله 1451 - اگر در حال قيام ركعت سوم ياچهارم امام اقتدا كند, بايد حمد وسوره را بخواند, و اگـر بـراي سـوره وقـت ندارد, بايد حمد را تمام كند و در ركوع خود را به امام برساند, و اگر در ركوع به امام نرسد بنابر احتياط واجب قصد انفراد كند.
مـسـاله 1452 - كسي كه مي داند اگر سوره يا قنوت را تمام كند به ركوع امام نمي رسد, چنانچه عـمـدا سـوره يا قنوت را بخواند و به ركوع نرسد,اظهر اين است كه نمازش صحيح است و بايد به وظيفه منفرد عمل نمايد.
مـسـالـه 1453 - كـسي كه اطمينان دارد كه اگر سوره را شروع كند يا تمام نمايد, به ركوع امام مـي رسد, در صورتي كه زياد طول نكشد بهتر آن است كه سوره را شروع كند, يا اگر شروع كرده تـمـام نمايد, و اگر زياد طول بكشد احتياط واجب آن است كه شروع نكند, و چنانچه شروع كرده تمام ننمايد.
مـسـالـه 1454 - كسي كه يقين دارد اگر سوره را بخواند به ركوع امام مي رسد, چنانچه سوره را بخواند و به ركوع نرسد, جماعتش صحيح است .
مـسـاله 1455 - اگر امام ايستاده باشد وماموم نداند كه در كدام ركعت است , مي تواند اقتدا كند, ولـي بـايـد حـمد و سوره را به قصد قربت بخوانداگرچه بعد بفهمد كه امام در ركعت اول يا دوم بوده .
مـسـالـه 1456 - اگـر به خيال اينكه امام در ركعت اول يا دوم است حمد و سوره نخواند و بعد از ركوع بفهمد كه در ركعت سوم يا چهارم بوده ,نمازش صحيح است , ولي اگر پيش از ركوع بفهمد, بـايـد حـمـد و سـوره را بـخـوانـد, و اگـر وقت ندارد, فقط حمد را بخواند و در ركوع خود را به امام برساند, و اگر نمي رسد بنابر احتياط واجب قصد انفراد نمايد.
مساله 1457 - اگر به خيال اينكه امام در ركعت سوم يا چهارم است حمد و سوره بخواند و پيش از ركوع يا بعد از آن بفهمد كه در ركعت اول يا دوم بوده , نمازش صحيح است .
و اگر در بين حمد و سوره بفهمد, لازم نيست آنها را تمام كند.
مـسـالـه 1458 - اگر موقعي كه مشغول نماز مستحبي است جماعت برپا شود, چنانچه اطمينان نـدارد كـه اگر نماز را تمام كند به جماعت مي رسد,مستحب است نماز را رها كند و مشغول نماز جـمـاعـت شـود, بـلـكه اگر اطمينان نداشته باشدكه به ركعت اول برسد مستحب است به همين دستوررفتار نمايد.
مـسـالـه 1459 - اگـر موقعي كه مشغول نماز سه ركعتي يا چهار ركعتي است جماعت برپا شود, چنانچه به ركوع ركعت سوم نرفته و اطمينان ندارد كه اگر نماز را تمام كند به جماعت مي رسد, مستحب است به نيت نماز مستحبي نماز را دو ركعتي تمام كند و خود را به جماعت برساند.
مـسـاله 1460 - اگر نماز امام تمام شود و ماموم مشغول تشهد يا سلام اول باشد, لازم نيست نيت فرادي كند.
مساله 1461 - كسي كه يك ركعت از امام عقب مانده بهتر آن است كه وقتي امام تشهد ركعت آخر را مي خواند, انگشتان دست و سينه پا رابه زمين بگذارد و زانوها را بلند نگهدارد و صبر كند تا امام سـلام نـماز را بگويد و بعد برخيزد.
و اگر در همان جا بخواهد قصد انفراد نمايد مانعي ندارد, ولي چنانچه از اول قصد انفراد داشته محل اشكال است .