سجود
مـسـالـه 1054 - نمازگزار بايد در هر ركعت از نمازهاي واجب و مستحب بعد از ركوع دو سجده كـنـد, و سـجـده آن است كه پيشاني را به قصدخضوع به زمين بگذارد.
و در حال سجده در نماز واجب است كه كف دو دست و دو زانو و دو انگشت بزرگ پاها را به زمين بگذارد.
مـسـالـه 1055 - دو سـجـده روي هم يك ركن است , و اگر كسي در نماز واجب عمدا يا از روي فـرامـوشـي در يـك ركعت هر دو را ترك كند, يادو سجده ديگر به آنها اضافه نمايد, نمازش باطل است .
مساله 1056 - اگر عمدا يك سجده كم يا زياد كند, نمازش باطل مي شود, و اگر سهوا يك سجده كم كند حكم آن بعدا گفته خواهدشد.
مـسـاله 1057 - اگر پيشاني را عمدا يا سهوا به زمين نگذارد, سجده نكرده است , اگرچه جاهاي ديـگر به زمين برسد, ولي اگر پيشاني را به زمين بگذارد و سهوا جاهاي ديگر را به زمين نرساند يا سهوا ذكر نگويد, سجده صحيح است .
مـسـالـه 1058 - بهتر آن است كه در حال اختيار در سجده سه مرتبه سبحان اللّه يا يك مرتبه سـبحان ربي الاعلي وبحمده بگويد, وبايد اين كلمات دنبال هم و به عربي صحيح گفته شود, و ظـاهـر ايـن اسـت كـه گـفتن هر ذكري كه به اين مقدار باشد كفايت مي كند, و مستحب است سبحان ربي الاعلي وبحمده را سه يا پنج يا هفت مرتبه يا بيشتر بگويد.
مساله 1059 - در سجود بايد به مقدار ذكر واجب , بدن آرام باشد, و موقع گفتن ذكر مستحب هم , آرام بودن بدن بهتر است .
مساله 1060 - اگر پيش از آنكه پيشاني به زمين برسد و بدن آرام بگيرد عمدا ذكر سجده را بگويد, بـايد دوباره ذكر را بعد از گذاشتن پيشاني و آرام شدن تكرار كند, و بنابر احتياط نماز را نيز اعاده نمايد, و اگر پيش از تمام شدن ذكر عمدا سر از سجده بردارد, نماز باطل است .
مساله 1061 - اگر پيش از آنكه پيشاني به زمين برسد سهوا ذكر سجده را بگويد, و پيش از آنكه سر از سجده بردارد, بفهمد اشتباه كرده است , بايد دوباره در حال آرام بودن , ذكر را بگويد.
مساله 1062 - اگر بعد از آنكه سر از سجده برداشت , بفهمد پيش از آنكه ذكر سجده تمام شود سر برداشته , نمازش صحيح است .
مـساله 1063 - اگر موقعي كه ذكر سجده را مي گويد, يكي از هفت عضو را عمدا از زمين بردارد بـايـد ذكـر را دوبـاره بـعـد از گذاشتن تمام اعضاءتكرار و بعد نماز را اعاده كند, ولي موقعي كه مـشـغـول گـفـتـن ذكر نيست اگر غير پيشاني جاهاي ديگر را از زمين بردارد و دوباره بگذارد اشكال ندارد.
مـسـالـه 1064 - اگـر پـيش از تمام شدن ذكر سجده , سهوا پيشاني را از زمين بردارد, نمي تواند دوباره به زمين بگذارد و بايد آن را يك سجده حساب كند, ولي اگر جاهاي ديگر را سهوا از زمين بردارد, بايد دو مرتبه به زمين بگذارد و ذكر را بگويد.
مساله 1065 - بعد از تمام شدن ذكر سجده اول , بايد بنشيند تا بدن آرام گيرد و دوباره به سجده رود.
مـساله 1066 - جاي پيشاني نمازگزار بايد از جاي سر انگشتان پاي او بلندتر از چهار انگشت بسته نـباشد, بلكه واجب آن است كه جاي پيشاني او از جاي انگشتان پايش پست تر از چهار انگشت بسته نباشد.
مـسـالـه 1067 - در زمـيـن سـراشـيـب كه سراشيبي آن درست معلوم نيست اگر جاي پيشاني نـمـازگـزار از جـاي انگشتهاي پا و سر زانوهاي اوبيش از چهار انگشت بسته بلندتر باشد, اشكال ندارد.
مـسـالـه 1068 - اگر پيشاني را اشتباها به چيزي بگذارد كه از جاي انگشتهاي پا و سر زانوهاي او بـلـنـدتـر از چهار انگشت بسته است , بايدسر را به چيزي كه بلند نيست يا بلنديش به اندازه چهار انگشت بسته يا كمتر است بگذارد, و بنابر احتياط بايد پيشاني را بر جائي كه بلندنيست يا بر چيزي كه سجده به آن جايز است بكشد.
مـسـالـه 1069 - بايد بين پيشاني وآنچه بر آن سجده مي كند, چيزي نباشد, پس اگر مهر به قدري چـرك بـاشد كه پيشاني به خود مهر نرسد,سجده باطل است , ولي اگر مثلا رنگ مهر تغيير كرده باشد اشكال ندارد.
مـسـاله 1070 - در سجده بايد كف دست را بر زمين بگذارد, ولي در حال ناچاري پشت دست هم مـانـعـي نـدارد, و اگـر پـشت دست ممكن نباشد بنابر احتياط بايد مچ دست را به زمين بگذارد, وچنانچه آن را هم نتواند, تا آرنج هر جا را كه مي تواند به زمين بگذارد, و اگر آن هم ممكن نيست گذاشتن بازو كافي است .
مـساله 1071 - در سجده بايد دو انگشت بزرگ پاها را به زمين بگذارد, و اگر انگشتهاي ديگر پا يا روي پـا را بـه زمـيـن بگذارد, يا بواسطه بلندبودن ناخن , شست به زمين نرسد نماز باطل است , و كـسـي كـه از روي تقصير بواسطه ندانستن مساله نمازهاي خود را همينطور خوانده , بايددوباره بخواند, و اگر روي شست يا باطن آن را به زمين بگذارد كافي است .
مـسـالـه 1072 - كـسـي كه مقداري از شست پايش بريده , بايد بقيه آن را به زمين بگذارد, و اگر چـيـزي از آن نـمانده , يا اگر مانده خيلي كوتاه است , بنابر احتياط بايد بقيه انگشتان را بگذارد, و اگر هيچ انگشت ندارد, هر مقداري از پا باقي مانده به زمين بگذارد.
مـساله 1073 - اگر به طور غير معمول سجده كند, مثلا سينه و شكم را به زمين بچسباند, يا پاها را دراز كـند اگرچه هفت عضوي كه گفته شدبه زمين برسد, بنابر احتياط مستحب بايد نماز را دوباره بخواند, ولي اگر طوري دراز بكشد كه سجده صدق ننمايد نماز او باطل است .
مـسـالـه 1074 - مهر يا چيز ديگري كه بر آن سجده مي كند, بايد پاك باشد, ولي اگر مثلا مهر را روي فرش نجس بگذارد,يا يك طرف مهرنجس باشد و پيشاني را به طرف پاك آن بگذارد, اشكال ندارد.
مساله 1075 - اگر در پيشاني دمل و مانند آن باشد, چنانچه ممكن است بايد با جاي سالم پيشاني سـجـده كـند, و اگر ممكن نيست بايد زمين راگود كند و دمل را در گودال و جاي سالم را به مقداري كه براي سجده كافي باشد بر زمين بگذارد.
مـسـالـه 1076 - اگر دمل يا زخم تمام پيشاني را فرا گرفته باشد, بنابر احتياط بايد به يكي از دو طـرف پـيشاني و چانه اگرچه به تكرار نماز باشدسجده كند, و اگر ممكن نيست فقط به چانه , و اگر به چانه هم ممكن نيست , بايد براي سجده اشاره كند و موي چانه حايل حساب نمي شود.
مساله 1077 - كسي كه نمي تواند پيشاني را به زمين برساند, بايد به قدري كه مي تواند خم شود, و مهر يا چيز ديگري را كه سجده بر آن صحيح است , روي چيز بلندي گذاشته و طوري پيشاني را بر آن بگذارد كه بگويند سجده كرده است , ولي بايد كف دستها و زانوها و انگشتان پا را به طور معمول به زمين بگذارد.
مـساله 1078 - اگر چيز بلندي نباشد كه مهر يا چيز ديگري كه سجده بر آن صحيح است بگذارد, لازم است كه مهر يا چيز ديگر را با دست بلند كرده و بر آن سجده نمايد.
مـسـالـه 1079 - كـسـي كه هيچ نمي تواند سجده نمايد بايد براي سجده با سر اشاره كند, و اگر نتواند, بايد با چشمها اشاره نمايد, و اگر با چشمهاهم نمي تواند اشاره كند بنابر احتياط مستحب با دست و مانند آن براي سجده اشاره كند و در قلب نيز نيت سجده نمايد.
مـسـالـه 1080 - اگر پيشاني بي اختيار از جاي سجده بلند شود, چنانچه ممكن باشد بايد نگذارد دوبـاره بـجـاي سجده برسد, واين يك سجده حساب مي شود, چه ذكر سجده را گفته باشد يانه , واگـر نـتـوانـد سر را نگهدارد و بي اختيار دوباره بجاي سجده برسد, روي هم يك سجده حساب مي شود, و اگر ذكر نگفته باشد بنابر احتياط بايد بگويد.
مساله 1081 - جائي كه انسان بايد تقيه كند, مي تواند بر فرش و مانند آن سجده نمايد و لازم نيست بـراي نـمـاز بجاي ديگر برود, ولي اگر بتواندبر حصير يا چيزي كه سجده بر آن صحيح مي باشد, طوري سجده كند كه به زحمت نيفتد, نبايد بر فرش و مانند آن سجده نمايد.
مـسـاله 1082 - اگر روي تشك پر و مانند آن سجده كند, در صورتي كه بدن روي آن آرام نگيرد, باطل است .
مـسـالـه 1083 - اگـرانسان ناچار شود كه در زمين گل نماز بخواند, چنانچه آلوده شدن بدن و لباس براي او مشقت ندارد, بايد سجده و تشهدرا به طور معمول بجا آورد, و اگر مشقت دارد, در حالي كه ايستاده , براي سجده با سر اشاره كند و تشهد را ايستاده بخواند و نمازش صحيح است .
مـساله 1084 - در ركعت اول و ركعت سومي كه تشهد ندارد, مثل ركعت سوم نماز ظهر و عصر و عشا, بنابر احتياط مستحب بعد از سجده دوم قدري بي حركت بنشيند و بعد برخيزد.