احكام وقت نماز
مـسـاله 750 - موقعي انسان مي تواند مشغول نماز شود كه يقين كند وقت داخل شده است , يا دو مـرد عـادل بـه داخل شدن وقت خبر دهند,بلكه به اذان شخصي كه وقت شناس و مورد اطمينان باشد يا به خبر دادن او به دخول وقت نيز مي توان اكتفا نمود.
مـسـالـه 751 - اگـر بواسطه ابر يا غبار, نتواند در اول وقت نماز, به داخل شدن وقت يقين كند, چـنـانچه گمان داشته باشد كه وقت داخل شده ,مي تواند مشغول نماز شود, ولي در چيزهائي كه نـسـبت به شناختن وقت مانع شخصي باشد مثل نابينائي و در زندان بودن احتياط واجب آن است كه نماز را تاخير بيندازد تا يقين كند وقت داخل شده است .
مـسـاله 752 - اگر به يكي از راههاي گذشته براي انسان ثابت شود كه وقت نماز شده و مشغول نماز شود و در بين نماز بفهمد كه هنوز وقت داخل نشده , نماز او باطل است .
و همچنين است اگر بـعـد از نـمـاز بـفـهـمـد كـه تـمام نماز را پيش از وقت خوانده .
و بنابر احتياط اگر در بين نماز بـفـهـمدوقت داخل شده , يا بعد از نماز بفهمد كه در بين نماز وقت داخل شده بود, نماز را اعاده نمايد.
مـسـالـه 753 - اگـر انسان ملتفت نباشد كه بايد با يقين به داخل شدن وقت , مشغول نماز شود, چنانچه بعد از نماز بفهمد كه تمام نماز را در وقت خوانده , نماز او صحيح است , واگر بفهمد نماز را پـيـش از وقـت خـوانـده يا نفهمد كه در وقت خوانده يا پيش از وقت , نمازش باطل است .
بلكه اگربعد از نماز بفهمد كه در بين نماز وقت داخل شده است , بايد دوباره آن نماز را بخواند.
مساله 754 - اگر يقين كند وقت داخل شده و مشغول نماز شود و در بين نماز شك كند كه وقت داخـل شده يا نه , نماز او باطل است .
ولي اگر دربين نماز يقين داشته باشد كه وقت داخل شده و شك كند كه آنچه از نماز خوانده در وقت بوده يا نه , نمازش صحيح است .
مساله 755 - اگر وقت نماز به قدري تنگ است كه بواسطه بجا آوردن بعضي از كارهاي مستحب نـماز, مقداري از آن بعد از وقت خوانده مي شود, بايد آن مستحب را بجا نياورد, مثلا اگر بواسطه خواندن قنوت مقداري از نماز بعد از وقت خوانده مي شود, بايد قنوت رانخواند.
مساله 756 - كسي كه به اندازه خواندن يك ركعت نماز وقت دارد, بايد نماز را به نيت اداء بخواند, ولي نبايد عمدا نماز را تا اين وقت تاخيربيندازد.
مـساله 757 - كسي كه مسافر نيست , اگر تا غروب آفتاب به اندازه خواندن پنج ركعت نماز وقت دارد, بايد نماز ظهر و عصر هر دو را بخواند,و اگر كمتر وقت دارد بايد فقط نماز عصر را بخواند و بـعـدا نماز ظهر را قضا كند.
و همچنين اگر تا نصف شب به اندازه خواندن پنج ركعت وقت دارد, بايد نماز مغرب و عشا را بخواند, و اگر كمتر وقت دارد بايد فقط عشا را بخواند و بعدا مغرب را بجا آورد.
مـسـالـه 758 - كسي كه مسافر است , اگر تا غروب آفتاب به اندازه خواندن سه ركعت نماز وقت دارد, بـايد نماز ظهر و عصر را بخواند, و اگركمتر وقت دارد, بايد فقط عصر را بخواند و بعدا نماز ظهر را قضا كند, و اگر تا نصف شب به اندازه خواندن چهار ركعت نماز وقت دارد, بايد نمازمغرب و عشا را بخواند, و اگر كمتر وقت دارد بايد عشا را بخواند و بعدا مغرب را بجا آورد, و چنانچه بعد از خـوانـدن عشا معلوم شود كه از وقت به مقدار يك ركعت يا بيشتر به نصف شب مانده است , بايد فورا نماز مغرب را به نيت اداء بجا آورد.
مساله 759 - مستحب است انسان نماز را در اول وقت آن بخواند و راجع به آن خيلي سفارش شده است و هرچه به اول وقت نزديكتر باشدبهتر است , مگر آنكه تاخير آن از جهتي بهتر باشد, مثلا صبر كند كه نماز را به جماعت بخواند.
مـسـالـه 760 - هرگاه انسان عذري دارد كه اگر بخواهد در اول وقت نماز بخواند, ناچار است با تـيـمم نماز بخواند, چنانچه بداند عذر او تا آخروقت باقي است , مي تواند در اول وقت نماز بخواند, ولـي اگـر احـتـمـال دهـد كـه عـذر او از بـيـن مي رود بايد صبر كند تا عذرش برطرف شود, و چـنـانچه عذر او برطرف نشد, در آخر وقت نماز بخواند, و لازم نيست به قدري صبر كند كه فق ط بـتـواند كارهاي واجب نماز را انجام دهد, بلكه براي مستحبات نماز نيز مانند اذان و اقامه و قنوت اگـر وقـت دارد مـي تـوانـد تيمم كند و نماز را با آن مستحبات بجا آورد.
و در عذرهاي ديگر غير ازمـوارد تـيـمـم اگـر احـتمال بدهد كه عذر او باقي باشد جايز است اول وقت نماز بخواند, ولي چنانچه در اثناء وقت عذرش برطرف گردد لازم است اعاده نمايد.
مـسـاله 761 - كسي كه مسائل نماز و شكيات و سهويات را نمي داند و احتمال مي دهد كه يكي از ايـنـهـا در نـمـاز پيش آيد, بايد براي يادگرفتن اينهانماز را از اول وقت تاخير بيندازد, ولي اگر اطمينان دارد كه نماز را به طور صحيح تمام مي كند مي تواند در اول وقت مشغول نماز شود, پس اگردر نماز مساله اي كه حكم آن را نمي داند پيش نيايد, نماز او صحيح است , و اگر مساله اي كه حكم آن را نمي داند پيش آيد, جايز است به يكي ازدو طرفي كه احتمال مي دهد, عمل نمايد و نماز را تـمـام كـنـد, ولـي بعد از نماز بايد مساله را بپرسد كه اگر نمازش باطل بوده , دوباره بخواند و اگرصحيح بوده اعاده لازم نيست .
مساله 762 - اگر وقت نماز وسعت دارد وطلبكار هم طلب خودرا مطالبه مي كند, در صورتي كه ممكن است , بايد اول قرض خود را بدهد,بعد نماز بخواند, و همچنين است اگر كار واجب ديگري كه بايد فورا آن را بجا آورد پيش آمد كند, مثلا ببيند مسجد نجس است كه بايداول مسجد را تطهير كـنـد, بـعـد نـماز بخواند, و چنانچه در هر دو صورت , اول نماز بخواند معصيت كرده ولي نماز او صحيح است .
نمازهائي كه بايد به ترتيب خوانده شود مـسـالـه 763 - انسان بايد نماز عصر را بعد از نماز ظهر و نماز عشا را بعد از نماز مغرب بخواند, و اگر عمدا نماز عصر را پيش از نماز ظهر و نمازعشا را پيش از نماز مغرب بخواند باطل است .
مـسـاله 764 - اگر به نيت نماز ظهر مشغول نماز شود و در بين نماز يادش بيايد كه نماز ظهر را خـوانـده اسـت , نـمـي تـواند نيت را به نماز عصربرگرداند بلكه بايد نماز را بشكند و نماز عصر را بخواند, و همينطور است در نماز مغرب و عشا.
مساله 765 - اگر در بين نماز عصر يقين كند كه نماز ظهر را نخوانده است و نيت را به نماز ظهر بـرگرداند, چنانچه يادش بيايد كه نماز ظهر راخوانده بوده , بايد نيت را به نماز عصر برگرداند و نمازش را تمام كند.
مساله 766 - اگر در بين نماز عصر شك كند كه نماز ظهر را خوانده يا نه , بايد نيت را به نماز ظهر برگرداند, ولي اگر وقت به قدري كم است كه بعد از تمام شدن نماز, آفتاب غروب مي كند و براي يك ركعت از نماز هم مجال نيست , بايد به نيت نماز عصر نماز را تمام كند و قضاي ظهر نيزواجب نيست .
مساله 767 - اگر در نماز عشا, پيش از رك -وع ركعت چهارم شك كند كه نماز مغرب را خوانده يا نـه , چـنانچه وقت به قدري كم است كه بعداز تمام شدن نماز, نصف شب مي شود, و به مقدار يك ركعت از نماز هم مجال نيست , بايد به نيت عشا نماز را تمام كند.
و اگر بيشتر وقت دارد, بايدنيت را به نماز مغرب برگرداند و نماز را سه ركعتي تمام كند, بعد نماز عشا را بخواند.
مـسـاله 768 - اگر در نماز عشا بعد از رسيدن به ركوع ركعت چهارم شك كند كه نماز مغرب را خـوانـده يـا نـه , چنانچه وقت كم است بايد نمازعشا را تمام كند, و اگر به مقدار پنج ركعت وقت باشد, بايد نماز را بهم زده و بعد از نماز مغرب نماز عشا را بخواند.
مـسـالـه 769 - اگر انسان نمازي را كه خوانده احتياطا دوباره بخواند و در بين نماز يادش بيايد نـمـازي را كـه بـايد پيش از آن بخواند نخوانده است ,نمي تواند نيت را به آن نماز برگرداند, مثلا مـوقـعي كه نماز عصر را احتياطا مي خواند, اگر يادش بيايد نماز ظهر را نخوانده است , نمي تواند نيت رابه نماز ظهر برگرداند.
مساله 770 - برگرداندن نيت از نماز قضا به نماز اداء و از نماز مستحب به نماز واجب جايز نيست .
مساله 771 - اگر وقت نماز اداء وسعت داشته باشد, انسان مي تواند در بين نماز نيت را به نماز قضا برگرداند ولي بايد برگرداندن نيت به نمازقضا ممكن باشد, مثلا اگر مشغول نماز ظهر است در صورتي مي تواند نيت را به قضاي صبح برگرداند كه داخل ركوع ركعت سوم نشده باشد.