چيزهايي كه سجده بر آنها صحيح است
(886) بايد بر زمين وچيزهاي غير خوراكي وپوشاكي كه از زمين ميرويد، سجده كرد وسجده بر چيزهاي خوراكي وپوشاكي صحيح نيست. ومنظور از خوراكي، چيزهايي است كه خام يا پخته آن عادتا خورده ميشود، پس سجده بر گندم وجو ونخاله آنها كه در ضمن خورده ميشود صحيح نيست، ولي سجده بر پوست برنج وخربزه وهندوانه وانار، حتي در حال اتصال مانعي ندارد، و هم چنين سجده بر گياهان دارويي كه اختصاص به مريض دارد وبه هيچ وجه از آن در حال سلامت استفاده نميشود جايز است، وسجده بر تنباكو ومانند آن، كه خوراكي نيست جايز است به خلاف مثل قهوه وچاي. ومنظور از پوشاكي چيزي است كه عادتا پوشيده ميشود ولو بعد از ريسيدن وبافتن، مثل پنبه وكتان وكنف، ولي سجده بر برگ درختان وچوب ها وآنچه كه از چوب ساخته ميشود وحصير و باد بزن وامثال آن جايز است. (887) سجده كردن بر چيزهاي معدني مانند طلا، نقره، عقيق وفيروزه ومرمر
---
[ 173 ]
اصيل باطل است واما سجده كردن بر سنگ هاي معدني مانند سنگ مرمر معمولي وسنگ هاي سياه بنا بر اظهر اشكال ندارد. (888) سجده بر چيزهايي كه از زمين ميرويد وخوراك حيوان است مثل علف وكاه صحيح است. (889) سجده بر گياهي كه خوردن آن در بعضي از شهرها معمول است در آن شهرها جايز نيست، وبنا بر احتياط در شهرهاي ديگر نيز كه خورده نميشود، سجده نكنند ونيز سجده بر ميوه نارس صحيح نيست. (890) بنا بر اظهر سجده بر سنگ آهك وسنگ گچ صحيح است، بلكه به گچ وآهك پخته وآجر وكوزه گلي ومانند آن هم ميشود سجده كرد. (891) اگر كاغذ را از چيزي كه سجده بر آن صحيح است مثلا از كاه ساخته باشند، ميشود بر آن سجده كرد وجواز سجده بر كاغذي كه احتمال دارد از چيزهايي درست شده باشد كه سجده بر آن جايز نيست، مورد تأمل است، لذا احتياطا سجده ننمايند. (892) براي سجده، بهتر از هر چيز تربت حضرت سيد الشهداء (عليه السلام) ميباشد، بعد از آن خاك است (893) اگر چيزي كه سجده بر آن صحيح است ندارد، يا اگر دارد به واسطه سرما يا گرماي زياد ومانند اينها نميتواند بر آن سجده كند، بايد به لباسش كه از كتان يا پنبه است، سجده كند وگرنه اگر از چيز ديگر است بر همان چيز سجده كند، واگر آن هم نيست بايد بر پشت دست وچنانچه آن هم ممكن نباشد به چيز معدني مانند انگشتر عقيق سجده نمايد بنا بر اظهر، واگر آن هم نشد، تا نزديك زمين خم ميشود ويا اين كه با اشاره سر سجده مينمايد. (894) سجده بر گل وخاك سستي كه پيشاني روي آن آرام نميگيرد، اگر بعد از آن كه مقداري فرو رفت آرام بگيرد اشكال ندارد. (895) اگر در سجده اول، مهر به پيشاني بچسبد وبدون اين كه مهر را بردارد دوباره به سجده رود، اشكال ندارد اگر چه خلاف احتياط است. (896) اگر در بين نماز چيزي كه بر آن سجده ميكند گم شود وچيزي كه
---
سجده بر آن صحيح است نداشته باشد چنانچه وقت وسعت دارد، بايد نماز را بشكند واگر وقت تنگ است، بايد به لباسش اگر از پنبه يا كتان است سجده كند و اگر از چيز ديگر است بر همان چيز واگر آن هم ممكن نيست بر پشت دست، واگر آن هم نميشود به چيز معدني مانند انگشتر عقيق سجده نمايد. (897) هر گاه در حال سجده بفهمد پيشاني را بر چيزي گذاشته كه سجده بر آن باطل است، اگر ممكن باشد بايد پيشاني را از روي آن به روي چيزي كه سجده بر آن صحيح است بكشد واگر وقت تنگ است، به دستوري كه در مسأله پيش گفته شد عمل كند.