احكام مسجد
(742) بنا بر اظهر، در قرار دادن مكاني به عنوان مسجد، صيغه وقف لازم نيست بلكه هرعملي كه دلالت بر آن كند كافي است، اگر چه به كار بردن لفظ در ايجاب آن، وتلفظ به وقفيت به عنوان مسجديت احوط است. و هم چنين در قبول متولي يا حاكم شرع، واظهر اعتبار قصد قربت است در وقف مسجد، وكافي است كه با نيت واراده بگويد: " جعلته مسجدا لله " ومسجديت را اعلام كند، به معنايي كه در عرف مسلمين معمول است (در مقابل مسجد به معناي لغوي)، ودر قبضش كافي است يك نفر كه نمازش محكوم به صحت باشد با اذن واقف در آن جا نماز بخواند، واقرب ترتيب آثار مسجديت است بر مساجد مخالفين، در صورتي كه محكوم به كفر نباشند، وكليساها وكنيسه ها در جهت حصول تقرب مانند مساجد مخالفين است ولي در ساير جهات محل تأمل است. (743) نجس كردن زمين، سقف، بام، ظاهر وباطن مسجد حرام است و هر كس بفهمد كه نجس شده است بايد فورا نجاست آن را بر طرف كند، واحتياط واجب آن است كه طرف بيرون ديوار مسجد را هم نجس نكنند واگر نجس شود نجاستش را بر طرف نمايند مگر آن كه واقف آن را جزء مسجد قرار نداده باشد. وبنا بر احوط كافر نبايد وارد مساجد مسلمين شود. (744) گذاشتن لباس نجس وساير چيزهاي نجس ومتنجس در مسجد، در صورتي كه نجاست آن به مسجد سرايت نكند وموجب بي احترامي به آن نباشد، مانعي ندارد. (745) بنا بر احتياط واجب مسجد را به طلا نبايد زينت نمايند و هم چنين نبايد صورت چيزي را نقاشي كنند وبكشند، مخصوصا چيزهايي كه مثل انسان و حيوان روح دارد، كه در غير مسجد هم اشكال دارد، واحتمال دارد نماز خواندن در اين مساجد هم مكروه باشد، ولي نوشتن قرآن واحاديث صحيحه در مسجد مانعي ندارد.
---
[ 149 ]
(746) اگر مسجد خراب هم شود نميتوانند آن را بفروشند، يا داخل ملك و جاده نمايند. (747) فروختن در وپنجره وچيزهاي ديگر مسجد حرام است واگر مسجد خراب شود، بايد اينها را صرف تعمير همان مسجد كنند، وچنانچه در آن مسجد قابل مصرف نيست، بايد در مسجد ديگر مصرف شود ولي اگر قابل مصرف در مسجدهاي ديگر هم نيست، ميتوانند آن را بفروشند وپول آن را، اگر ممكن است صرف تعمير همان مسجد وگرنه صرف تعمير مسجد ديگر نمايند. وغله ونذوراتي كه براي مسجد معيني قرار داده شده، در صورت بي نياز بودن آن مسجد ويا معذور بودن مصرف در آن مسجد ميتوان آنها را در ساير مساجد مصرف كرد، و هم چنين است حكم غلات ونذورات موقوفه مشاهد مشرفه، وبا تعذر مصرف در موارد معين شده ويا مماثل آن، ميتوان آن غلات ونذورات را در مطلق خيرات ومبرات مصرف نمود. (748) ساختن مسجد وتعمير مسجدي كه نزديك به خرابي ميباشد مستحب است واگر مسجد طوري خراب شود كه تعمير آن ممكن نباشد، ميتوانند آن را خراب كنند ودوباره بسازند بلكه ميتوانند مسجدي را كه خراب نشده، براي احتياج مردم خراب كنند وبزرگتر بسازند. (749) چند چيز در مسجد مستحب است، از جمله: تميز كردن مسجد، روشن كردن چراغ آن وقرار دادن محل تطهير از بول وغايط در خارج مسجد، ونيز مستحب است كسي كه ميخواهد مسجد برود، ته كفش خود را وارسي كند كه نجاستي در آن نباشد وموقع داخل شدن به مسجد، اول پاي راست وموقع بيرون آمدن، اول پاي چپ را بگذارد. (750) مستحب است مسجد داراي سقف نباشد، بلكه سايبان قرار دادن بر آن به غير بوريا، مكروه است، مگر به سبب ضرورت ويا مرجحات ديگري كه با وجود آنها، بنا بر اقرب اين كراهت از بين ميرود. (751) خوابيدن در مسجد، اگر انسان ناچار نباشد، وصحبت كردن راجع به كارهاي دنيا ومشغول صنعت شدن وخواندن شعري كه نصيحت ومانند آن نباشد
---
[ 150 ]
در مسجد مكروه است، ونيز مكروه است آب دهان وبيني واخلاط سينه را در مسجد بيندازد وگمشده اي را طلب كند وصداي خود را بلند كند ودر هر صورت بايد از كارهايي كه با احترام مسجد منافات دارد يا مزاحم نماز گزاران است اجتناب كند، ولي بلند كردن صدا براي اذان مانعي ندارد. (752) مستحب است كه در مسجد از خريد وفروش وساير معاملات (عقود وايقاعات) غيرعبادي خودداري شود واما مانند نذر ووقف ونكاح چون حيثيت عبادي دارند اشكالي ندارد، ومستحب است از ورود ديوانگان واطفال غيرمميز كه مراعات آداب مساجد را نمينمايند به مساجد، خودداري شود، ومكروه است كسي كه بوي بدي از او استشمام ميشود مثل بوي سير وپياز، داخل مسجد شود، وبعيد نيست نمازي را كه با اين حال خوانده اعاده اش مستحب باشد (753) تعرض به معابد يهوديان ومسيحيان كه در ذمه اسلام هستند وآن معابد هم در دست خود آنهاست جايز نيست، وآن اماكن مثل مساجد محترم است وجايز نيست خراب كردن آنها مگر با شرايطي كه در مساجد هم جاري است. مكان هايي كه نماز خواندن در آنها مستحب است (754) نماز در مسجد از نماز در غير مسجد افضل است، وبهتر از همه مسجد الحرام است وبعد مسجد النبي وبعد مسجد كوفه وبعد مسجد سهله و مسجد خيف ومسجد غدير ومسجد بيت المقدس ومسجد براثا ومسجد قبا و مسجد جامع هرشهر وبعد مسجد قبيله وبعد مسجد بازار، واز جمله مواضع مستحب وبا فضيلت، مشاهد مشرفه انبياء واوصياء آنان وائمه (عليهم السلام) است.
---
[ 151 ]