مبطلات نماز

مسأله 1135 ) دوازده چيز نماز را باطل مي كند و آنها را مبطلات مي گويند:
اول - آن كه در بين نماز يكي از شرطهاي آن از بين برود، مثلاً در بين نماز بفهمد مكانش غصبي است.
دوم - آن كه در بين نماز عمداً يا سهواً يا از روي ناچاري، چيزي كه وضو را باطل مي كند، پيش آيد. مثلاً بول از او بيرون آيد ولي كسي كه نمي تواند از بيرون آمدن بول و غائط خودداري كند، اگر در بين نماز بول يا غائط از او خارج شود، چنانچه به دستوري كه در احكام وضو گفته شد(8) رفتار نمايد نمازش باطل نمي شود و نيز اگر در بين نماز از زن مستحاضه خون خارج شود، در صورتي كه به دستور استحاضه رفتار كرده باشد، نمازش صحيح است.
مسأله 1136 ) كسي كه بي اختيار خوابش برده، اگر نداند كه در بين نماز خوابش برده يا بعد از اتمام آن، بايد نمازش را دوباره بخواند.
مسأله 1137 ) اگر بداند به اختيار خودش خوابيده و شك كند كه بعد از نماز بوده يا در بين نماز يادش رفته كه مشغول نماز است و خوابيده، نمازش صحيح است.
مسأله 1138 ) اگر در حال سجده از خواب بيدار شود و شك كند كه در سجده آخر نماز است، يا در سجده شكر، بايد آن نماز را دوباره بخواند.
سوم - از مبطلات نماز آن است كه مثل بعض كساني كه شيعه نيستند دستها را روي هم بگذارد.
مسأله 1139 ) هرگاه براي ادب دستها را روي هم بگذارد، اگرچه مثل آنها نباشد مثل اين كه انگشتهاي دو دست را روي هم بگذارد نه تا مچ يا مرفق، بنابراحتياط واجب بايد نماز را دوباره بخواند، ولي اگر از روي فراموشي يا ناچاري يا براي كار ديگر مثل خاراندن دست و مانند آن، دستها را روي هم بگذارد اشكال ندارد.
چهارم - از مبطلات نماز آن است كه بعد از خواندن حمد، آمين بگويد ولي اگر اشتباهاً يا از روي تقيه بگويد، نمازش باطل نمي شود.
پنجم - از مبطلات نماز آن است كه عمداً يا از روي فراموشي پشت به قبله كند، يا به طرف راست يا چپ قبله برگردد، بلكه اگر عمداً به قدري برگردد كه نگويند رو به قبله است، اگرچه به طرف راست يا چپ نرسد، نمازش باطل است.
مسأله 1140 ) اگر عمداً سر را به قدري بگرداند كه بتواند پشت سر را ببيند، ولو به اين كه بدن را هم كمي برگرداند، نماز او باطل است و اگر به طرف چپ و راست بگرداند اگر زياد باشد ولو اين كه به نقطه مقابل شرق و غرب نرسد، احتياط واجب آن است كه نماز را دوباره بخواند و اگر زياد نباشد مكروه است ولي نماز او صحيح است.
ششم - از مبطلات نماز آن است كه عمداً كلمه اي بگويد كه يك حرف يا بيشتر باشد، اگرچه معني هم نداشته باشد، ولي اگر سهواً بگويد نماز باطل نمي شود.
مسأله 1141 ) اگر سهواً كلمه اي بگويد كه يك حرف يا بيشتر دارد اگرچه آن كلمه معني داشته باشد، نمازش باطل نمي شود ولي لازم است بعد از نماز سجده سهو بجا آورد، چنانكه خواهد آمد.
مسأله 1142 ) سرفه كردن و آروغ زدن و آه كشيدن در نماز اشكال ندارد ولي گفتن آخ و آه و مانند اينها اگر عمدي باشد، نماز را باطل مي كند.
مسأله 1143 ) اگر كلمه اي را به قصد ذكر بگويد، مثلاً به قصد ذكر بگويد "اللَّه اكبر" و در موقع گفتن آن، صدا را بلند كند كه چيزي را به ديگري بفهماند اشكال ندارد، بلكه اگر به قصد اين كه چيزي به كسي بفهماند كلمه اي را به قصد ذكر بگويد، اشكال ندارد.
مسأله 1144 ) خواندن قرآن در هركجاي نماز، غير از چهار سوره اي كه سجده واجب دارند و در احكام جنابت گفته شد و نيز دعا كردن در هر كجاي نماز اشكال ندارد ولي احتياط واجب آن است كه بغير عربي دعا نكند.
مسأله 1145 ) اگر چيزي از حمد و سوره و ذكرهاي نماز را عمداً بدون قصد جزئيت يا احتياطاً چند مرتبه بگويد، اشكال ندارد.
مسأله 1146 ) در حال نماز انسان نبايد به ديگري سلام كند و اگر ديگري به او سلام كند بايد همانطور كه او سلام كرده، جواب دهد. مثلاً اگر گفته "سلامٌ عليكم" ، در جواب بگويد "سلامٌ عليكم" و نبايد "عليكم" را جلو بياندازد.
مسأله 1147 ) انسان بايد جواب سلام را چه در نماز يا در غير نماز فوراً بگويد، و اگر عمداً يا از روي فراموشي جواب سلام را به قدري طول دهد كه اگر جواب بگويد، جواب آن سلام حساب نشود، چنانچه در نماز باشد، نبايد جواب بدهد و اگر در نماز نباشد، جواب دادن آن واجب نيست.
مسأله 1148 ) بايد جواب سلام را طوري بگويد كه سلام كننده بشنود، ولي اگر سلام كننده كر باشد، چنانچه انسان به طور معمول جواب او را بدهد كافي است.
مسأله 1149 ) احتياط واجب آن است كه نمازگزار جواب سلام را به قصد سلام معمولي بگويد نه دعا و تحيّت.
مسأله 1150 ) اگر زن يا مرد نامحرم يا بچه مميّز يعني بچه اي كه خوب و بد را مي فهمد، به نمازگزار سلام كند، نمازگزار مي تواند جواب او را بدهد و بنابراحتياط در جواب سلام زن بگويد "سلامٌ عليكْ" و كاف را زير و زبر و پيش ندهد.
مسأله 1151 ) اگر نمازگزار جواب سلام را ندهد معصيت كرده و بنابراحتياط واجب بايد نمازش را اعاده كند.
مسأله 1152 ) اگر كسي غلط سلام كند به طوري كه سلام حساب نشود، جواب او واجب نيست، بلكه اگر در حال نماز باشد جايز نيست.
مسأله 1153 ) جواب سلام كسي كه از روي مسخره يا شوخي سلام مي كند واجب نيست، بلكه در حال نماز جايز نيست، ولي احتياط واجب آن است كه جواب سلام كافر ذمي چه مرد باشد چه زن را بدهد ولي در جواب به "سلام" يا "عليك" تنها اكتفا كند.
مسأله 1154 ) اگر كسي به عده اي سلام كند، جواب سلام او بر همه آنان واجب است، ولي اگر يكي از آنان جواب دهد، كافيست.
مسأله 1155 ) اگر كسي به عده اي سلام كند و كسي كه سلام كننده قصد سلام كردن به او را نداشته جواب دهد، بازهم جواب سلام او بر آن عده واجب است.
مسأله 1156 ) اگر به عده اي سلام كند و كسي كه بين آنها مشغول نماز است شك كند كه سلام كننده قصد سلام كردن به او را هم داشته يا نه، نبايد جواب بدهد و همچنين است اگر بداند قصد او را هم داشته ولي ديگري جواب سلام را بدهد، اما اگر بداند كه قصد او را هم داشته و ديگري جواب ندهد، بايد جواب او را بگويد.
مسأله 1157 ) سلام كردن مستحب است و خيلي سفارش شده است كه سواره به پياده و ايستاده به نشسته و كوچكتر به بزرگتر سلام كند.
مسأله 1158 ) اگر دو نفر با هم به يكديگر سلام كنند واجب نيست جواب سلام همديگر را بدهند.
مسأله 1159 ) در غير نماز، مستحب است جواب سلام را بهتر از سلام بگويد، مثلاً اگر كسي گفت: "سلام عليكم"، در جواب بگويد: "سلام عليكم و رحمةالله".
هفتم - از مبطلات نماز خنده عمدي و با صدا است و همچنين خنده اي كه در آن بي اختيار باشد، اما تبسّم و لبخند، نماز را باطل نمي كند هرچند عمدي باشد و نيز خنده سهوي به گمان اين كه در حال نماز نيست موجب باطل شدن نماز نمي شود و لكن اگر سهواً قهقهه كند، بنابراحتياط نماز را تمام كرده دوباره بخواند.
مسأله 1160 ) اگر براي جلوگيري از صداي خنده حالش تغيير كند، مثلاً رنگش سرخ شود، بنابراحتياط واجب، بايد نمازش را تمام كرده و دوباره بخواند.
هشتم - از مبطلات نماز آن است كه براي كار دنيا عمداً يا بي اختيار با صدا گريه كند و احتياط واجب آن است كه براي كار دنيا بي صدا هم گريه نكند، ولي اگر از ترس خدا يا براي آخرت گريه كند، آهسته يا بلند اشكال ندارد، بلكه از بهترين اعمال است.
نهم - از مبطلات نماز كاري است كه صورت نماز را بهم بزند مثل رقص و به هوا پريدن و مانند اينها، كم باشد يا زياد، عمداً باشد يا از روي فراموشي، ولي كاري كه صورت نماز را بهم نزند مثل اشاره كردن به دست اشكال ندارد.
مسأله 1161 ) اگر در بين نماز به قدري ساكت بماند كه نگويند نماز مي خواند، نمازش باطل مي شود.
مسأله 1162 ) اگر در بين نماز كاري انجام دهد، يا مدتي ساكت شود و شك كند كه نماز بهم خورده يا نه، نمازش صحيح است.
دهم - از مبطلات نماز، خوردن و آشاميدن است، كه اگر در نماز طوري بخورد يا بياشامد كه نگويند نماز مي خواند، عمداً باشد يا از روي فراموشي، نمازش باطل مي شود، ولي كسي كه مي خواهد روزه بگيرد، اگر پيش از اذان صبح، نماز مستحبي بخواند و تشنه باشد چنانچه بترسد كه اگر نماز را تمام كند صبح شود، در صورتي كه آب روبروي او در دو سه قدمي باشد، مي تواند در بين نماز آب بياشامد، اما بايد كاري كه نماز را باطل مي كند، مثل روگرداندن از قبله، انجام ندهد.
مسأله 1163 ) اگر به واسطه خوردن يا آشاميدن عمدي، موالات نماز بهم بخورد، يعني طوري شود كه نگويند نماز را پشت سرهم مي خواند، بنابراحتياط واجب بايد نماز را دوباره بخواند.
مسأله 1164 ) اگر در بين نماز، غذائي را كه در دهان يا لاي دندانها مانده فرو ببرد، نمازش باطل نمي شود و نيز اگر قند يا شكر و مانند اينها در دهان مانده باشد و در حال نماز كم كم آب شود و فرو رود اشكال ندارد.
يازدهم - از مبطلات نماز، شك در ركعتهاي نماز دو ركعتي يا سه ركعتي، يا در دو ركعت اول نمازهاي چهار ركعتي است.
دوازدهم - از مبطلات نماز آن است كه ركن نماز را عمداً يا سهواً كم يا زياد كند يا چيزي را كه ركن نيست، عمداً كم يا زياد نمايد.
مسأله 1165 ) اگر بعد از نماز شك كند كه در بين نماز كاري كه نماز را باطل مي كند، انجام داده يانه، نمازش صحيح است.