احكام اوقات نماز
(625) در حال توانائي بر تحصيل علم موقعي انسان ميتواند مشغول نماز شود كه يقين كند وقت داخل شده است، ويا اين كه بنابر اظهر شخص عادلي كه آشنا با اوقات نماز است اذان بگويد، ويا دو مرد عادل به داخل شدن وقت خبر دهند. (626) نابينا يا كسي كه در زندان است همين قدر كه گمان به داخل شدن وقت پيدا كرد، داخل نماز ميشود، ولي احتياط در اين است كه نماز را تأخير بيندازد تا يقين ويا اطمينان ويا گمان قويتر به داخل شدن وقت پيدا كند. واشخاص ديگر - غير از نابينا وزنداني - كه به واسطه ابر وغبار ومانند اينها توانائي بر تحصيل يقين
---
[ 126 ]
يا علامات معتبر را ندارند، در صورتي كه احتمال ميدهند دسترسي به چيزي پيدا كنند كه به واسطه آن علم ويا ظن به وقت پيدا ميكنند، احتياط در تأخير نماز است. ولي اگر به خاطر تأخير، خود به خود علم ويا ظن به وقت پيدا ميشود احتمال دارد همين قدر كه گمان به وقت پيدا كردند بتوانند نماز بخوانند ولي اگر عسر وحرج نباشد احتياط در تأخير نماز است. (627) اگر با ملاك هايي كه گفته شد داخل شدن وقت را احراز كند ومشغول نماز شود ودر بين نماز بفهمد كه هنوز وقت داخل نشده، نماز او باطل است، مگر اين كه بتواند عدول كند به نماز نافله ويا نمازي كه از او قضا شده باشد، و هم چنين است اگر بعد از نماز بفهمد كه تمام نماز را پيش از وقت خوانده، ولي اگر در بين نماز بفهمد وقت داخل شده، يا بعد از نماز بفهمد كه در بين نماز وقت داخل شده، نماز او صحيح است. (628) اگر انسان نداند ويا فراموش كند كه بايد با يقين به داخل شدن وقت مشغول نماز شود، چنانچه بعد از نماز بفهمد كه تمام نماز را در وقت خوانده، نماز او صحيح است در صورتي كه موقع نماز قصد قربت داشته باشد. (629) اگر وقت نماز به قدري تنگ است كه به سبب بجا آوردن بعضي از كارهاي مستحب نماز، مقداري از آن بعد از وقت خوانده ميشود، بايد آن مستحب را بجا نياورد. مثلا اگر به سبب خواندن قنوت مقداري از نماز بعد از وقت خوانده ميشود، بايد قنوت نخواند. (630) كسي كه فقط به اندازه خواندن يك ركعت نماز وقت دارد، بايد نماز را به نيت ادا بخواند. (631) كسي كه مسافر نيست، اگر تا مغرب به اندازه خواندن پنج ركعت نماز وقت دارد، بايد نماز ظهر وعصر هر دو را بخواند واگر كمتر وقت دارد بايد فقط نماز عصر را بخواند وبعدا نماز ظهر را قضا كند، واگر تا نصف شب به اندازه خواندن پنج ركعت نماز وقت دارد، بايد نماز مغرب وعشا را بخواند واگر كمتر وقت دارد، بايد فقط عشا را بخواند وبعدا بايد نماز مغرب را به قصد ما في
الذمه بخواند. (632) كسي كه مسافر است اگر تا مغرب به اندازه خواندن سه ركعت نماز
---
[ 127 ]
وقت دارد، بايد نماز ظهر وعصر را بخواند واگر كمتر وقت دارد، بايد فقط عصر را بخواند وبعدا نماز ظهر را قضا كند. واگر تا نصف شب به اندازه خواندن چهار ركعت نماز وقت دارد بايد نماز مغرب وعشا را بخواند واگر كمتر وقت دارد بايد فقط عشا را بخواند وبلافاصله مغرب را احتياطا به قصد ما في الذمه بجا آورد. (633) مستحب است انسان نماز را در اول وقت آن بخواند وراجع به آن خيلي سفارش شده است و هر چه به اول وقت نزديكتر باشد بهتر است، مگر مواردي كه شارع مقدس استثنا كرده است، كه خواهد آمد.