موارد تيمم
اول از موارد تيمم
در هفت مورد به جاي وضو و غسل بايد تيمم كرد:
اوّل: آن كه تهيّه آب به قدر وضو و غسل ممكن نباشد.
مسأله 655 ) اگر انسان در آبادي باشد، بايد براي تهيّه آب وضو و غسل به قدري جستجو كند كه از پيدا شدن آن نااميد شود و در صورتي كه در اول وقت بدون جستجو نماز بخواند نمازش باطل است. مگر آن كه قصد قربت داشته باشد و معلوم شود كه اگر جستجو هم مي كرد، آب پيدانمي كرد و اگر در بيابان باشد، چنانچه به جهتي، همچون پست و بلند بودن زمين يا زيادي درختان، راه رفتن در آن دشوار باشد بايد در دايره اي به شعاع مقدار پرتاب يك تير قديمي كه با كمان پرتاب مي كردند(5) در جستجوي آب برود، در غير اين صورت بايد در دايره اي به شعاع مقدار پرتاب دو تير، جستجو كند.
مسأله 656 ) اگر راه رفتن در برخي از اطراف آسان و در بعضي ديگر دشوار باشد، بايد در طرفي كه آسان است، به اندازه پرتاب دو تير و در طرفي كه دشوار است، به اندازه پرتاب يك تير، جستجو كند.
مسأله 657 ) در هر طرفي كه اطمينان دارد آب نيست، در آن طرف جستجو لازم نيست.
مسأله 658 ) كسي كه وقت نماز او تنگ نيست و براي تهيّه آب وقت دارد، اگر اطمينان داشته باشد در محلي دورتر از مقداري كه بايد جستجو كند آب هست بايد براي تهيه آب برود، مگر در صورتي كه رفتن به آنجا مشقّت داشته باشد، و يا به قدري دور باشد كه عرفاً به او فاقد آب گفته مي شود ولي اگر اطمينان ندارد، رفتن به آن مكان لازم نيست.
مسأله 659 ) لازم نيست خود انسان در جستجوي آب برود، بلكه مي تواند كسي را كه به گفته او اطمينان دارد، بفرستد و در اين صورت اگر يك نفر از طرف چند نفر برود كافيست.
مسأله 660 ) اگر احتمال دهد كه داخل بار سفر خود، يا در منزل يا در قافله آب هست، بايد به قدري جستجو نمايد كه به نبودن آب يقين كند، يا از پيدا كردن آب نااميد شود.
مسأله 661 ) اگر پيش از وقت نماز جستجو نمايد و آب پيدا نكند و تا وقت نماز همانجا بماند، چنانچه احتمال عقلائي دهد كه پس از جستجوي سابق، آبي در آن اطراف به وجود آمده است احتياط واجب آن است كه دوباره در جستجوي آب برود.
مسأله 662 ) اگر بعد از داخل شدن وقت نماز جستجو كند و آب پيدا نكند و تا وقت نماز ديگر در همانجا بماند چنانچه احتمال عقلائي دهد كه پس از جستجوي سابق، آبي در آن اطراف به وجود آمده است، احتياط واجب آن است كه دوباره در جستجوي آب برود.
مسأله 663 ) اگر وقت نماز تنگ باشد، يا از دزد و درنده بترسد، يا جستجوي آب به قدري سخت باشد كه نتواند تحمّل كند، جستجو لازم نيست.
مسأله 664 ) اگر در جستجوي آب نرود تا وقت نماز تنگ شود، خواه بداند كه با جستجو آب پيدا مي كرد يا نداند، معصيت كرده ولي نمازش با تيمّم صحيح است.
مسأله 665 ) كسي كه يقين دارد آب پيدا نمي كند، چنانچه دنبال آب نرود و با تيمم نماز بخواند، و بعد از نماز بفهمد كه اگر جستجو مي كرد، آب پيدا مي شد، نمازش باطل است.
مسأله 666 ) اگر بعد از جستجو، آب پيدا نكند و با تيمم نماز بخواند و بعد از نماز بفهمد، در جائي كه جستجو كرده آب بوده، در صورتي كه وقت باقي باشد بايد وضو گرفته و نماز را دوباره بجا آورد.
مسأله 667 ) كسي كه يقين دارد وقت نماز تنگ است اگر بدون جستجو با تيمم نماز بخواند و بعد از نماز بفهمد كه براي جستجو وقت داشته چنانچه بداند كه اگر جستجو مي كرد آب پيدا نمي شد نمازش صحيح است و اگر معلوم شود كه با جستجو آب پيدا مي كرد يا نداند كه آيا آب پيدا مي شد يا نه، نمازش باطل است.
مسأله 668 ) اگر بعد از داخل شدن وقت نماز، وضو داشته باشد و بداند كه اگر وضوي خود را باطل كند تهيه آب براي او ممكن نيست يا نمي تواند وضو بگيرد، چنانچه بتواند وضوي خود را نگهدارد بنابراحتياط واجب نبايد آن را باطل نمايد، ولي مي تواند با عيال خود نزديكي كند اگرچه غسل برايش ممكن نباشد.
مسأله 669 ) اگر پيش از وقت نماز وضو داشته باشد و بداند كه اگر وضوي خود را باطل كند، تهيه آب براي او ممكن نيست، چنانچه بتواند وضوي خود را نگهدارد احتياط واجب آن است كه آن را باطل نكند.
مسأله 670 ) كسي كه فقط به مقدار وضو يا به مقدار غسل آب دارد و مي داند كه اگر آن را بريزد آب پيدا نمي كند، چنانچه وقت نماز داخل شده باشد، ريختن آن حرام است و احتياط واجب آن است كه پيش از وقت نماز هم آن را نريزد.
مسأله 671 ) كسي كه مي داند آب پيدا نمي كند، اگر بعد از داخل شدن وقت نماز وضوي خود را باطل كند، يا آبي كه دارد بريزد در صورت اول برخلاف احتياط لازم عمل كرده و در صورت دوم معصيت كرده ولي نمازش با تيمم صحيح است اگرچه احتياط مستحب آن است كه قضاي آن نماز را بخواند.
دوم از موارد تيمّم
مسأله 672 ) اگر به واسطه پيري يا ناتواني، يا ترس از دزد و جانور و مانند اينها يا نداشتن وسيله اي كه آب از چاه بكشد، دسترسي به آب نداشته باشد، بايد تيمم كند و همچنين است اگر تهيه كردن آب يا استعمال آن به قدري مشقّت داشته باشد كه مردم آن را تحمّل نمي كنند، ولي در صورت اخير چنانچه تيمم ننمايد و وضو بگيرد وضوي او صحيح است.
مسأله 673 ) اگر براي كشيدن آب از چاه، دلو و ريسمان و مانند اينها لازم دارد و مجبور است بخرد يا كرايه نمايد، اگرچه قيمت آن چند برابر معمول باشد بايد تهيه كند و همچنين است اگر آن را به چندين برابر قيمتش بفروشند ولي اگر تهيه آنها به قدري پول مي خواهد كه نسبت به حال او آن مقدار ضرر دارد، واجب نيست تهيه نمايد.
مسأله 674 ) اگر ناچار شود كه براي تهيه آب قرض كند، بايد قرض نمايد ولي كسي كه مي داند يا گمان دارد كه نمي تواند قرض خود را بدهد، واجب نيست قرض كند.
مسأله 675 ) اگر كندن چاه مشقّت ندارد، بايد براي تهيه آب، چاه بكند.
مسأله 676 ) اگر كسي مقداري آب بي منّت به او ببخشد بايد قبول كند.

سوّم از موارد تيمّم

مسأله 677 ) اگر از استعمال آب بر جان خود بترسد يا بترسد كه به واسطه استعمال آن مرضي يا عيبي در او پيدا شود يا مرضش طول بكشد يا شدت پيدا كند، يا به سختي معالجه شود، بايد تيمم نمايد ولي اگر آب گرم براي او ضرر ندارد، با آب گرم وضو بگيرد يا غسل كند.
مسأله 678 ) لازم نيست يقين كند كه آب براي او ضرر دارد، بلكه اگر احتمال ضرر بدهد، چنانچه احتمال او در نظر مردم بجا باشد و از آن احتمال، ترس براي او پيدا شود، بايد تيمم كند.
مسأله 679 ) كسي كه مبتلا به درد چشم است و آب براي او ضرر دارد، بايد تيمم نمايد.
مسأله 680 ) اگر به واسطه يقين يا ترس ضرر، تيمم كند و پيش از نماز بفهمد كه آب برايش ضرر ندارد، تيمم او باطل است و اگر بعد از نماز بفهمد، بنابراحتياط مستحب بايد دوباره نماز را با وضو يا غسل بخواند و اگر وقت گذشته قضا نمايد.
مسأله 681 ) كسي كه مي داند آب برايش ضرر ندارد، چنانچه غسل كند يا وضو بگيرد و بعد بفهمد كه آب براي او ضرر داشته بنابراحتياط وضو و غسل او باطل است و اگر نمازي با آنها خوانده، مي بايد آن را دوباره بخواند و اگر وقت گذشته، قضا كند.

چهارم از موارد تيمم

مسأله 682 ) هرگاه بترسد كه اگر آب را به مصرف وضو يا غسل برساند، دچار زحمت مي شود بايد تيمم نمايد و جواز تيمم به اين جهت در سه صورت است:
1 - آن كه اگر آب را در وضو يا غسل صرف نمايد خودش فعلاً يا بعداً به تشنگي كه باعث تلف يا مرضش مي شود يا تحمّلش مشقّت زيادي دارد، مبتلا خواهد شد.
2 - آن كه بر كساني كه حفظشان بر او واجب است، بترسد كه از تشنگي تلف يا بيمار شوند.
3 - آن كه بر غير خود "چه انسان باشد يا حيوان" بترسد و تلف يا بيماري يا بي تابيشان بر او گران باشد، و در غير اين سه صورت با داشتن آب تيمم جايز نيست.
مسأله 683 ) اگر غير از آب پاكي كه براي وضو يا غسل دارد آب نجسي هم به مقدار آشاميدن خود و كساني كه با او مربوطند داشته باشد، بايد آب پاك را براي آشاميدن بگذارد، و با تيمم نماز بخواند، ولي چنانچه آب را براي حيوانش يا بچه نابالغ بخواهد، بايد آب نجس را به آنان بدهد و با آب پاك وضو و غسل را انجام دهد.

پنجم از موارد تيمّم

مسأله 684 ) كسي كه بدن يا لباسش نجس است و كمي آب دارد اگر با آن وضو بگيرد يا غسل كند، براي آب كشيدن بدن يا لباس او نمي ماند، بايد بدن يا لباس را آب بكشد و با تيمم نماز بخواند، ولي اگر چيزي نداشته باشد كه بر آن تيمم كند، بايد آب را به مصرف وضو يا غسل برساند و با بدن يا لباس نجس نماز بخواند.

ششم از موارد تيمّم

مسأله 685 ) اگر غير از آب يا ظرفي كه استعمال آن حرام است آب يا ظرف ديگري ندارد، مثلاً آب يا ظرفش غصبي است و غير از آن آب و ظرف ديگري ندارد، بايد به جاي وضو و غسل تيمم كند.

هفتم از موارد تيمم

مسأله 686 ) هرگاه وقت به قدري تنگ باشد كه اگر وضو بگيرد يا غسل كند تمام نماز يا مقداري از آن بعد از وقت خوانده مي شود بايد تيمم كند.
مسأله 687 ) اگر عمداً نماز را به قدري به تأخير بيندازد كه وقت وضو يا غسل نداشته باشد معصيت كرده ولي نماز او با تيمم صحيح است. اگرچه احتياط مستحب آن است كه قضاي آن نماز را بخواند.
مسأله 688 ) كسي كه شك دارد كه اگر وضو بگيرد، يا غسل كند وقت براي نماز او مي ماند يا نه، بايد تيمم نمايد.
مسأله 689 ) كسي كه به واسطه تنگي وقت تيمم كرده و بعد از نماز مي توانست وضو بگيرد و نگرفت تا آبي كه داشته از دستش رفت، در صورتي كه وظيفه اش تيمم باشد، بايد براي نمازهاي بعد دوباره تيمم كند، اگرچه تيمم خود را نشكسته باشد.
مسأله 690 ) كسي كه آب دارد، اگر به واسطه تنگي وقت با تيمم مشغول نماز شود و در بين نماز آبي كه داشته از دستش برود، چنانچه وظيفه اش تيمم باشد احتياط مستحب آن است كه براي نمازهاي بعد دوباره تيمم كند.
مسأله 691 ) اگر انسان به قدري وقت دارد كه مي تواند وضو بگيرد، يا غسل كند و نماز را بدون كارهاي مستحبي آن مثل اقامه و قنوت بخواند، بايد غسل كند يا وضو بگيرد و نماز را بدون كارهاي مستحبي آن بجا آورد، بلكه اگر به اندازه سوره هم وقت ندارد بايد غسل كند يا وضو بگيرد و نماز را بدون سوره بخواند.