مورد دوّم

2 - مشقت بيش از حد:

(567) اگر به سبب پيري يا ترس از دزد وجانور ومانند اينها، يا نداشتن وسيله اي كه آب از چاه بكشد، دسترسي به آب نداشته باشد، بايد تيمم كند. و همچنين است اگر تهيه كردن آب يا استعمال آن به قدري مشقت داشته باشد كه مردم آن را تحمل نكنند.

(568) اگر براي كشيدن آب از چاه، دلو وريسمان ومانند اينها لازم دارد و مجبور است بخرد يا كرايه نمايد، اگر چه قيمت آن چند برابر معمول باشد، در صورتي كه اجحاف نباشد بايد تهيه كند، و هم چنين است اگر آب را به چندين برابر
---
[ 113 ]
قيمتش بفروشند. ولي اگر تهيه آنها به قدري پول ميخواهد كه نسبت به حال او آن مقدار ضرر دارد، واجب نيست تهيه نمايد.

(569) اگر ناچار شود كه براي تهيه آب قرض كند، بايد قرض نمايد، ولي كسي كه ميترسد نتواند قرض خود را بدهد واجب نيست قرض كند.

(570) اگر حفر چاه مشقت ندارد، بايد براي تهيه آب، چاه حفر كند. مگر اين كه ضرر غير مالي مهمي در اين كار باشد كه به خاطر آن، ديگر اين كار واجب نباشد.

(571) اگر كسي مقداري آب بي منت به او ببخشد بايد قبول كند