نماز آيات
مسأله 1500- نماز آيات ـ كه دستور آن بعداً گفته خواهد شد، ـ به واسطه چهار چيز واجب ميشود:
اوّل: گرفتن خورشيد.
دوم: گرفتن ماه، اگرچه مقدار كمي از آنها گرفته شود و كسي هم از آن نترسد.
سوم: زلزله، اگرچه كسي هم نترسد.
چهارم: رعد و برق و بادهاي سياه و سرخ و مانند اينها، در صورتي كه بيشتر مردم بترسند.
مسأله 1501- اگر از چيزهائي كه نماز آيات براي آنها واجب است بيشتر از يكي اتّفاق بيفتد، انسان بايد براي هر يك از آنها يك نماز آيات بخواند، مثلاً اگر خورشيد بگيرد و زلزله هم بشود، بايد دو نماز آيات بخواند.
مسأله 1502- كسي كه [قضاي] چند نماز آيات بر او واجب است، اگر همه آنها براي يك چيز بر او واجب شده باشد ـ مثلاً سه مرتبه خورشيد گرفته و نماز آنها را نخوانده است ـ موقعي كه قضاي آنها را ميخواند، لازم نيست معين كند كه براي كدام دفعه آنها باشد، و همچنين است اگر چند نماز براي رعد و برق و بادهاي سياه و سرخ و مانند اينها بر او واجب شده باشد؛ ولي اگر براي آفتاب گرفتن و ماه گرفتن و زلزله، يا براي دو تاي اينها نمازهائي بر او واجب شده باشد، بنابر احتياط واجب بايد موقع نيت معين كند نماز آياتي را كه ميخواند براي كداميك آنها است.
مسأله 1503- چيزهائي كه نماز آيات براي آنها واجب است، در هر شهري اتّفاق بيفتد، فقط مردم همان شهر بايد نماز آيات بخوانند و بر مردم جاهاي ديگر واجب نيست، ولي اگر مكان آنها به قدري نزديك باشد كه با آن شهر يكي حساب شود، نماز آيات بر آنها هم واجب است.
مسأله 1504- از وقتي كه خورشيد يا ماه شروع به گرفتن ميكند انسان بايد نماز آيات را بخواند، و بنابراحتياط واجب بايد به قدري تأخير نيندازد كه شروع به باز شدن كند.
مسأله 1505- اگر خواندن نماز آيات را به قدري تأخير بيندازد كه آفتاب يا ماه شروع به باز شدن كند، بنابر احتياط واجب بايد نيت ادا و قضا نكند ، ولي اگر بعد از باز شدن تمام آن نماز بخواند بايد نيت قضا نمايد.
مسأله 1506- اگر مدت گرفتن خورشيد يا ماه به اندازه خواندن يك ركعت نماز يا كمتر باشد، نمازي كه ميخواند ادا است، و همچنين است اگر مدت گرفتن آنها بيشتر باشد، ولي انسان نماز را نخواند تا به اندازه خواندن يك ركعت به آخرِ وقتِ آن مانده باشد.
مسأله 1507- موقعي كه زلزله و رعد و برق و مانند اينها اتّفاق ميافتد، انسان بايد فوراً نماز آيات را بخواند، و اگر نخواند معصيت كرده و تا آخر عمر بر او واجب است و هر وقت بخواند ادا است.
مسأله 1508- اگر بعد از باز شدن آفتاب يا ماه بفهمد كه تمام آن گرفته بوده، بايد قضاي نماز آيات را بخواند، ولي اگر بفهمد مقداري از آن گرفته بوده قضا بر او واجب نيست.
مسأله 1509- اگر عدّهاي بگويند كه خورشيد يا ماه گرفته است، چنانچه انسان از گفته آنان يقين پيدا نكند و نماز آيات نخواند و بعد معلوم شود راست گفتهاند، در صورتي كه تمام خورشيد يا ماه گرفته باشد، بايد نماز آيات را بخواند، بلكه اگر مقداري از آن هم گرفته باشد، بنابراحتياط خواندن نماز آيات بر او واجب است؛ و همچنين است اگر دو نفر كه عادل بودن آنان معلوم نيست، بگويند خورشيد يا ماه گرفته، بعد معلوم شود كه عادل بودهاند.
مسأله 1510- اگر انسان به گفته كساني كه از روي قاعده علمي وقت گرفتن خورشيد و ماه را ميدانند، اطمينان پيدا كند كه خورشيد يا ماه گرفته، بنابراحتياط واجب بايد نماز آيات را بخواند؛ و نيز اگر بگويند فلان وقت خورشيد يا ماه ميگيرد و فلان مقدار طول ميكشد و انسان به گفته آنان اطمينان پيدا كند، بنابراحتياط واجب بايد به حرف آنان عمل نمايد، مثلاً اگر بگويند آفتاب فلان ساعت شروع به باز شدن ميكند، احتياطاً بايد نماز آيات را تا آن وقت تأخير نيندازد.
مسأله 1511- اگر بفهمد نماز آياتي كه خوانده باطل بوده، بايد دوباره بخواند، و اگر وقت گذشته قضا نمايد.
مسأله 1512- اگر در وقت نماز يوميه نماز آيات هم بر انسان واجب شود، چنانچه براي هر دو نماز وقت دارد، هركدام را اوّل بخواند اشكال ندارد، و اگر وقت يكي از آن دو تنگ باشد، بايد اوّل آن را بخواند، و اگر وقت هر دو تنگ باشد، بايد اوّل نماز يوميه را بخواند.
مسأله 1513- اگر در بين نماز يوميه بفهمد كه وقت نماز آيات تنگ است، چنانچه وقت نماز يوميه هم تنگ باشد، بايد آن را تمام كند بعد نماز آيات را بخواند؛ و اگر وقت نماز يوميه تنگ نباشد بايد آن را بشكند، و اوّل نماز آيات و بعد نماز يوميه را به جا آورد.
مسأله 1514- اگر در بين نماز آيات بفهمد كه وقت نماز يوميه تنگ است، بايد نماز آيات را رها كند و مشغول نماز يوميه شود، و بعد از آن كه نماز را تمام كرد پيش از انجام كـاري كـه نمــاز را به هـم بـزنـد، بقيه نماز آيات را از همان جا كه رها كرده بخـوانــد.
مسأله 1515- اگر در حال حيض يا نفاسِ زن، آفتاب يا ماه بگيرد، نماز آيات بر او واجب نيست و قضا هم ندارد، ولي اگر زلزله يا رعد و برق و مانند اينها اتفاق بيفتد، احتياط مستحب آن است كه بعد از پاك شدن نماز آيات را بخواند.