قضاي سجده و تشهد فراموش شده
مسأله 1260- سجده و تشهدي را كه انسان فراموش كرده و بعد از نماز قضاي آن را به جا ميآورد، بايد تمام شرائط نماز، مانند پاك بودن بدن و لباس و رو به قبله بودن و شرطهاي ديگر را داشته باشد.
مسأله 1261- اگر سجده يا تشهد را چند دفعه فراموش كند، مثلاً يك سجده از ركعت اوّل و يك سجده از ركعت دوم را فراموش نمايد، بايد بعد از نماز قضاي هر دو را با سجدههاي سهوي كه براي آنها لازم است به جا آورد، و لازم نيست معين كند كه قضاي كدام يك آنها است.
مسأله 1262- اگر يك سجده و تشهد را فراموش كند، احتياط واجب آن است كه هركدام را اوّل فراموش كرده اوّل قضا نمايد، و اگر نداند كدام اوّل فراموش شده، بايد احتياطاً يك سجده و تشهد و بعد يك سجده ديگر به جا آورد، يا يك تشهد و يك سجده و بعد يك تشهد ديگر به جا آورد، تا يقين كند سجده و تشهد را به ترتيبي كه فراموش كرده قضا نموده است.
مسأله 1263- اگر به خيال اين كه اوّل سجده را فراموش كرده، اوّل قضاي آن را به جا آورد، و بعد از خواندن تشهد يادش بيايد كه اوّل تشهد را فراموش كرده، احتياط واجب آن است كه دوباره سجده را قضا نمايد؛ و نيز اگر به خيال اين كه اوّل تشهد را فراموش كرده، اوّل قضاي آن را به جا آورد، و بعد از سجده يادش بيايد كه اوّل سجده را فراموش كرده، بنابر احتياط واجب بايد دوباره تشهد را بخواند.
مسأله 1264- اگر بين سلام نماز و قضاي سجده، يا تشهد كاري كند كه اگر عمداً يا سهواً در نماز اتفاق بيفتد نماز باطل ميشود ـ مثلاً پشت به قبله نمايد ـ احتياط واجب آن است كه بعد از قضاي سجده و تشهد دوباره نماز را بخواند.
مسأله 1265- اگر بعد از سلام نماز يادش بيايد كه يك سجده از ركعت آخر را فراموش كرده، چنانچه كاري كه عمدي و سهوي آن نماز را باطل ميكند ـ مثل روگرداندن از قبله ـ انجام نداده، بنابراحتياط واجب بايد به قصد اين كه وظيفه خود را انجام داده باشد، سجده فراموش شده و بعد از آن تشهد و سلام و دو سجده سهو به جا آورد؛ و نيز اگر يادش بيايد كه تشهد ركعت آخر را فراموش كرده، احتياطاً بايد به قصد اين كه وظيفه خود را انجام داده باشد، تشهد را بخواند و بعد از آن سلام دهد و دو سجده سهو بنمايد.
مسأله 1266- اگر بين سلام نماز و قضاي سجده يا تشّهد كاري كند كه براي آن سجده سهو واجب ميشود ـ مثل آن كه سهواً حرف بزند ـ بنابر احتياط واجب بايد سجده يا تشهد را قضا كند، و غير از سجده سهوي كه براي قضاي سجده يا تشهد لازم است، دو سجده سهو ديگر بنمايد.
مسأله 1267- اگر نداند كه سجده را فراموش كرده يا تشهد را بايد هر دو را قضا نمايد و هركدام را اوّل به جا آورد، اشكال ندارد.
مسأله 1268- اگر شك دارد كه سجده يا تشهد را فراموش كرده يا نه، واجب نيست قضا نمايد.
مسأله 1269- اگر بداند سجده يا تشهد را فراموش كرده، و شك كند كه پيش از ركوع ركعت بعد به جا آورده يا نه، احتياط واجب آن است كه آن را قضا نمايد.
مسأله 1270- كسي كه بايد سجده يا تشهد را قضا نمايد، اگر براي كار ديگري هم سجده سهو بر او واجب شود، بايد بعد از نماز سجده يا تشهد را قضا نمايد، بعد سجده سهو را به جا آورد.
مسأله 1271- اگر شك دارد كه بعد از نماز قضاي سجده يا تشهد فراموش شده را به جا آورده يا نه، چنانچه وقت نماز نگذشته بايد سجده يا تشهد را قضا نمايد، و اگر وقت نماز گذشته قضاي آن مستحب است.