سجده واجب قرآن
مسأله 1102- در هر يك از چهار سوره وَ النَّجم [نجم]، اِقرَأْ [علق]، و الم تَنزيل [سجده]، و حم سَجدِه [فصلت]، يك آيه سجده است كه اگر انسان بخواند يا بشنود، بعد از تمام شدنِ آن آيه بايد فوراً سجده كند، و اگر فراموش كرد هر وقت يادش آمد بايد سجده نمايد.
مسأله 1103- اگر انسان موقعي كه آيه سجده را ميخواند از ديگري هم بشنود، بنابراحتياط واجب بايد دو سجده انجام دهد.
مسأله 1104- در غير نماز اگر در حال سجده آيه سجده را بخواند يا بشنود، بايد سر از سجده بردارد و دوباره سجده كند.
مسأله 1105- اگر انسان از بچّه غير مميز كه خوب و بد را نميفهمد، يا از كسي كه قصد خواندن قرآن ندارد، آيه سجده را بشنود احتياط واجب آن است كه سجده كند، و همچنين است اگر مثلاً از گرامافون و راديو آيه سجده را بشنود.
مسأله 1106- در سجده واجب قرآن بايد جاي انسان غصبي نباشد، و جاي پيشاني او از جاي زانوها و سرانگشتانش بيش از چهار انگشتِ بسته بلندتر نباشد؛ ولي لازم نيست با وضو يا غسل، و رو به قبله باشد، و عورت خود را بپوشاند، و بدن و جاي پيشاني او پاك باشد؛ و نيز چيزهايي كه در لباس نمازگزار شرط ميباشد، در لباس او شرط نيست، اما اگر لباس او غصبي است، چنانچه سجده كردن تصرف در آن لباس باشد، سجده باطل است.
مسأله 1107- احتياط واجب آن است كه در سجده واجب قرآن، پيشاني را بر مهر يا چيز ديگري كه سجده بر آن صحيح است گذاشته، و جاهاي ديگر بدن را به دستوري كه در سجده نماز گفته شد بر زمين بگذارد.
مسأله 1108- هرگاه در سجده قرآن پيشاني را به قصد سجده به زمين بگذارد، اگرچه ذكر نگويد كافي است؛ و گفتن ذكر مستحب است، و بهتر است بگويد:
لا اِله اِلاّ الله حَقّاً حَقّاً، لا اِله الاّ اَلله اِيماناً وَ تَصديقاً، لا اِله اِلاّ الله عُبوديِّةً وَ رِقّاً سَجَدتُ لَكَ يا رَبِّ تَعَبُّداً وَ رِقّاً، لامُسْتَنْكِفاً وَ لا مُستَكبِراً بَلْ انَا عَبْدٌ ذَلِيلٌ ضَعيِفٌ خائِفٌ مُسْتَجيِرٌ.
تشهد
مسأله 1109- در ركعت دوم تمام نمازهاي واجب، و ركعت سوم نماز مغرب، و ركعت چهارم نماز ظهر و عصر و عشا، بايد انسان بعد از سجده دوم بنشيند و در حال آرام بودن بدن تشهد بخواند، يعني بگويد: -اَشْهدُ اَنْ لا اِله اِلاّ اَلله وَحْدَه لاشَريكَ لَه وَ اَشْهدُ اَنَّ مُحَمَّداً عَبْدُه وَ رَسُولُه اَللّهمَّ صَلِّ عَلَي مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ-؛ و احتياط واجب آن است كه به غير اين ترتيب نگويد.
مسأله 1110- كلمات تشهد بايد به عربي صحيح و به طوري كه معمول است پشت سر هم گفته شود.
مسأله 1111- اگر تشهد را فراموش كند و بايستد و پيش از ركوع يادش بيايد كه تشهد را نخوانده، بايد بنشيند و تشهد را بخواند و دوباره بايستد، و آنچه بايد در آن ركعت خوانده شود بخواند و نماز را تمام كند؛ و بنابراحتياط واجب بعد از نماز براي ايستادن بيجا، دو سجده سهو به جا آورد؛ و اگر در ركوع يا بعد از آن يادش بيايد، بايد نماز را تمام كند و بعد از سلامِ نماز تشهد را قضا كند، و براي تشهد فراموش شده دو سجده سهو به جا آورد.
مسأله 1112- مستحب است در حال تشهد بر ران چپ بنشيند و روي پاي راست را به كف پاي چپ بگذارد، و پيش از تشهد بگويد: -اَلْحَمْدُ لِلّه- يا بگويد: -بِسْمِ الله وَ بِالله وَ الْحَمْدُ لِلّه وَ خَيرُ الأسماءِ لِلّه-، و نيز مستحب است دستها را بر رانها بگذارد، و انگشتها را به يكديگر بچسباند، و به دامان خود نگاه كند، و بعد از تمام شدن تشهد بگويد: -وَتَقَبَّلْ شَفاعَتَه وَارْفَعْ دَرَجَتَه-.
مسأله 1113- مستحب است زنها در وقت خواندن تشهد رانها را به هم بچسبانند.