كيفيت نماز جمعه


كيفيت نماز جمعه مانند نماز صبح است. اين نماز داراي دو قنوت است. قنوت اول قبل از ركوع اول، و قنوت دوم پس از ركوع ركعت دوم است.
نماز جمعه در عصر غيبت، واجب تخييري است و انسان مي تواند از روي اختيار نماز جمعه بخواند يا نماز ظهر.
نماز جمعه دو ركعت است و حتماً بايد به صورت جماعت خوانده شود. پيش از نماز، دو خطبه واجب است كه خطيب، در آن ها علاوه بر دعوت به تقوا، مسايل اجتماعي ـ سياسي را هم بايد مطرح كند.
وقت آن، از آغاز ظهر تا حدود يك ساعت پس از اذان است.
حداقل افرادي كه با حضور آنان نماز جمعه تشكيل مي شود، پنج نفر است.
فاصله دو نماز جمعه، نبايد كمتر از يك فرسخ باشد.
گوش دادن به خطبه هاي نماز جمعه واجب است.
بهتر است كه امام جمعه، در ركعت اوّل، پس از حمد، سوره جمعه را بخواند و در ركعت دوم، سوره ي منافقون را.
رسول خدا فرموده است: خداوند با سوره جمعه، مؤمنان را گرامي داشته است، از اين رو، پيامبر به عنوان بشارت آنان، جمعه را سنّت كرده و به عنوان توبيخ منافقان، سوره منافقين را لازم ساخته است. (1)

اميرالمؤمنين عليه السلام به يكي از يارانش به نام «حارث همداني» توصيه مي كند كه روز جمعه به مسافرت مرو، تا نماز جمعه را بگزاري سپس حركت كني، مگر آنكه عزيمت به جبهه ي جهاد باشد كه حركت زودتر لازم باشد. (2)
اهميت و نقش سازنده و تربيتي و آگاهي بخشي نماز جمعه، از اين توصيه فهميده مي شود.
در نماز جماعت، رعايت حال ضعيفان و پيرمردان و پيرزنان لازم است، تا آنان هم بتوانند پا به پاي امام جماعت، افعال نماز را انجام دهند. اين نكته كه به «مراعات اضعف مأمومين» مشهور است، هم توصيه ي پيامبر اكرم به اميرالمؤمنين است، هم در توصيه هاي خود امام به واليان و فرمانداران بوده است.در يك مورد، به واليان شهرها نامه مي نويسد و ضمن ترسيم وقت دقيق نماز ظهر و عصر و مغرب و عشاء و صبح، توصيه مي فرمايد كه نماز جماعت را با رعايت حال ضعيف ترين آنان بخوانيد و ديگران را به زحمت نيندازيد يا نمازشان را خراب نكنيد. (3)
در موردي ديگر به مالك اشتر در آن عهد نامه ي معروف حكومتي چنين توصيه مي فرمايد:
«وقتي با مردم به نماز ايستادي، نه موجب بيزاري باش، نه تباه كننده، (4)
چرا كه در ميان مردم كساني اند دردمند و بيمار، يا صاحب حاجت و گرفتار.آن گاه كه رسول خدا صلي الله عليه و آله مرا به يمن اعزام فرمود، پرسيدم: با آنان چگونه نماز بخوانم؟ فرمود: با آنان همچون ناتوان ترين ايشان نماز بخوان و نسبت به مؤمنان مهربان باش.» (5)
اين گونه است كه هم حرمت نماز در جامعه محفوظ مي ماند، هم مؤمنان با اشتياق در نمازها شركت مي كنند، هم با اهميت دادن به نماز و رعايت وقت آن، در فرهنگ عمومي نمازخوانان رغبت و شوق بيشتري به اين عبادت پديد مي آيد.
اگر نماز، به گفته ي روايات، پرچم و بيرق اسلام است، هر چه اين پرچم برافراشته تر و در اهتزاز باشد، شكوه دين را در ميان امت و در نظر پيروان قرآن مي رساند. (6)

نماز جمعه پايگاه اسلام است.
نماز جمعه فرمان الهي است.
نماز جمعه سنت رسول خداست.
نماز جمعه معيار قبولي نمازهاي ديگر است.
نماز جمعه موجب بخشش گناهان مي شود.
نماز جمعه جايگاه مؤمنين است.
نماز جمعه زينت دهنده ي روز جمعه است.
نماز جمعه آتش جهنم را بر بدن حرام مي كند.
نماز جمعه حج فقيران است.
نماز جمعه موجب خشنودي فرشتگان مي شود.
نماز جمعه كفاره ي گناهان است.
نماز جمعه يك عبادت سياسي است.
نماز جمعه موجب مي شود كه مردم معارف ديني را ياد بگيرند.
نماز جمعه سبب نزول رحمت الهي است.
نماز جمعه در روزي برگزار مي شود كه سرور روزهاست و شادي و بركات زيادي دارد.
شركت در نماز جمعه را بر خود فريضه بدانيم و دل امام زمان - عجل الله فرجه الشريف - را شاد نماييم. (7)

پاورقي

1- خانه دوست، «كانون بندگي»، ص89، جعفر شيخ الاسلامي، تهران، انتشارات ستاد اقامه نماز، چاپ: اول، 1389.
2- نهج البلاغه، نامه 69: وَ لَا تُسَافِرْ فِي يَوْمِ جُمُعَةٍ حَتَّي تَشْهَدَ الصَّلَاةَ إِلَّا نَاصِلًا فِي سَبِيلِ اللَّهِ ِ أَوْ فِي أَمْرٍ تُعْذَرُ بِهِ.
3- نهج البلاغه، نامه 52: «صَلُّوا بِهِمْ صَلَاةَ أَضْعَفِهِمْ وَ لَا تَكُونُوا فَتَّانِين .»
4- طول دادن، موجب آزردگي و خستگي مي شود و خيلي تند خواندن هم نماز را ضايع مي سازد.
5- نهج البلاغه، نامه 53: « وَ إِذَا قُمْتَ فِي صَلَاتِكَ لِلنَّاسِ فَلَا تَكُونَنَّ مُنَفِّراً وَ لَا مُضَيِّعاً.»
6- درسهايي از نهج البلاغه3، عبادت و نماز، جواد محدثي، ص 40-42.
7- ثواب نماز جمعه، عباس عزيزي، ص10.

بازگشت