هر كس وقت و حال مناجات را دارد، مي تواند نماز شب را به طور مفصل به جا آورد.
الف) اعمال و ادعيه ي قبل از نماز شب
1- هر گاه كه شب از خواب بيدار شوي، اول چيزي كه سزاوار است به عمل آوري، آن است كه سجده كني پروردگار عالميان را، در روايت آمده است كه رسول خدا (ص) هرگاه از خواب بيدار مي شدند، سجده مي كردند. سپس اين دعا را بخوان:
«الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِي أَحْيَانِي بَعْدَ مَا أَمَاتَنِي وَ إِلَيْهِ النُّشُورُ و الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِي رَدَّ عَلَيَّ رُوحِي لِأَحْمَدَهُ وَ أَعْبُدَهُ؛
سپاس خدايي را كه زنده ام ساخت، پس از آنكه مرا ميرانده بود و حشر و نشر به سوي اوست. سپاس خدايي را كه روحم را به من باز گرداند تا سپاسش گويم و پرستشش نمايم.»

2- وقتي كه از اين سجده سر برداشتي و برخاستي، بگو:
«اللَّهُمَّ أَعِنِّي عَلَي هَوْلِ الْمُطَّلَعِ وَ وَسِّعْ عَلَيَّ الْمَضْجَعَ وَ ارْزُقْنِي خَيْرَ مَا قَبْلَ الْمَوْتِ وَ ارْزُقْنِي خَيْرَ مَا بَعْدَ الْمَوْت ؛
پروردگارا! مرا بر هراس و ترس كيفر آن جهان ياري كن و گور مرا فراخ ساز و نيكي آنچه پس از مرگ من باشد، روزي من فرما.»
3- بعد از آن، آيات پنجگانه ي آخر سوره ي مباركه ي آل عمران (آيات 190 تا 194) را بخوان: «اِنَّ في خَلقِ السَّموات و الاَرض...»
4- هرگاه وضو ساختي و متعطر شدي، رو به قبله بنشين و اين دعا را كه منسوب است به سيد الساجدين امام زين العابدين (ع) كه آن حضرت در نصف شب به خواندن آن تبرك مي جسته اند، بخوان:
«إِلَهِي غَارَتْ نُجُومُ سَمَائِكَ وَ نَامَتْ عُيُونُ أَنَامِكَ وَ هَدَأَتْ أَصْوَاتُ عِبَادِكَ وَ أَنْعَامِكَ وَ غَلَّقَتِ الْمُلُوكُ عَلَيْهَا أَبْوَابَهَا وَ طَافَ عَلَيْهَا حُرَّاسُهَا [حُجَّابُهَا] وَ احْتُجِبُوا عَمَّنْ يَسْأَلُهُمْ حَاجَةً أَوْ يَنْتَجِعُ مِنْهُمْ فَائِدَةً وَ أَنْتَ إِلَهِي حَيٌّ قَيُّومٌ لَا تَأْخُذُكَ سِنَةٌ وَ لا نَوْمٌ وَ لَا يَشْغَلُكَ شَيْ ءٌ عَنْ شَيْ ءٍ أَبْوَابُ سَمَائِكَ لِمَنْ دَعَاكَ مُفَتَّحَاتٌ وَ خَزَائِنُكَ غَيْرُ مُغْلَقَاتٍ وَ أَبْوَابُ رَحْمَتِكَ غَيْرُ مَحْجُوبَاتٍ وَ فَوَائِدُكَ لِمَنْ سَأَلَكَ غَيْرُ مَحْظُورَاتٍ بَلْ هِيَ مَبْذُولَاتٌ؛ (1)
خداي من! ستارگان آسمانت فرورفته، و ديده هاي خلقت فروخفته، و صداهاي بندگان و چهارپايانت خاموش شده، و پادشاهان درها را به روي خود بسته، و نگهبانان در گرد آن درها به حفاظت مشغول، و خودشان را از كسي كه حاجتي از آنان خواهد يا احساني طلبد، محجوب داشته اند، و تنها تو - الها - زنده و پاينده اي كه چرت و خواب فرايت نگيرد، و هيچ چيز تو را از چيز ديگر سرگرم نسازد، درهاي آسمانت براي دعا كنندگان باز است، و خزائنت نبسته، و درهاي رحمتت نپوشيده، و احسانهاي تو براي آن كس كه از تو درخواست كند ممنوع نيست، بلكه همه مبذول و در دسترس است.
«أَنْتَ إِلَهِي الْكَرِيمُ الَّذِي لَا تَرُدُّ سَائِلًا مِنَ الْمُؤْمِنِينَ سَأَلَكَ وَ لَا تَحْتَجِبُ عَنْ أَحَدٍ مِنْهُمْ أَرَادَكَ لَا وَ عِزَّتِكَ وَ جَلَالِكَ لَا تُخْتَزَلُ حَوَائِجُهُمْ دُونَكَ وَ لَا يَقْضِيهَا أَحَدٌ غَيْرُك ؛ (2)
خداي من! تو همان كريمي هستي كه هيچ درخواست كننده اي از مؤمنان را كه به تو رو انداخته، از بارگاهت دور نسازي و از هيچ كدام آنها كه قصد تو كرده، خود را پوشيده نداري؛ نه، به عزت و جلالت سوگند كه حوايج آنان در پيشگاه تو به تعويق نيفتد، و كسي جز تو به برآوردنش دست نيازد.»

«إِلَهِي وَ قَدْ تَرَانِي وَ وُقُوفِي وَ ذُلَّ مَقَامِي بَيْنَ يَدَيْكَ وَ تَعْلَمُ سَرِيرَتِي وَ تَطَّلِعُ عَلَي مَا فِي قَلْبِي وَ مَا تُصْلِحُ بِهِ أَمْرَ آخِرَتِي وَ دُنْيَاي ؛
خداوندا! تو، من و ايستادن و خواري ام را در پيشگاه خودت مي بيني، و راز دروني ام را مي داني، و از آنچه در دل دارم، و از آنچه كه صلاح كار دنيا و آخرتم بدان بسته است آگاهي.»

«إِلَهِي إِنْ ذَكَرْتُ الْمَوْتَ وَ هَوْلَ الْمُطَّلَعِ وَ الْوُقُوفَ بَيْنَ يَدَيْكَ نَغَّصَنِي مَطْعَمِي وَ مَشْرَبِي وَ أَغَصَّنِي بِرِيقِي وَ أَقْلَقَنِي عَنْ وِسَادَتِي وَ مَنَعَنِي رُقَادِي وَ كَيْفَ يَنَامُ مَنْ يَخَافُ بَيَاتَ مَلَكِ الْمَوْتِ فِي طَوَارِقِ اللَّيْلِ وَ طَوَارِقِ النَّهَارِ بَلْ يَنَامُ الْعَاقِلُ وَ مَلَكُ الْمَوْتِ لَا يَنَامُ لَا بِاللَّيْلِ وَ لَا بِالنَّهَارِ وَ يَطْلُبُ قَبْضَ رُوحِي بِالْبَيَاتِ أَوْ فِي آنَاءِ السَّاعَاتِ؛
پروردگارا! ياد كردن مرگ و ترس از حوادث پس از آن و ايستادن در پيشگاهت طعام و شراب را ناگوارم ساخته است و آب دهانم را گلوگيرم نموده، و از بسترم بركنده و از خوابم بازداشته؛ چگونه بخوابد آن كس كه از ورود فرشته ي مرگ در پيشامدهاي شبانه روز مي هراسد، بلكه چگونه عاقل به خواب رود با آنكه فرشته ي مرگ در شب و روز خواب ندارد و روح او را در شبانگاه و در همه ي لحظات دنبال مي كند؟!»
5- امام زين العابدين (ع) بعد از خواندن اين دعا سجده مي كرده اند و رخساره ي مبارك خود را بر خاك گذاشته، مي گفته اند:
«أَسْأَلُكَ الرَّوْحَ وَ الرَّاحَةَ عِنْدَ الْمَوْتِ وَ الْعَفْوَ عَنِّي حِينَ أَلْقَاك »
إِلَهِي وَ قَدْ تَرَانِي وَ وُقُوفِي وَ ذُلَّ مَقَامِي بَيْنَ يَدَيْكَ وَ تَعْلَمُ سَرِيرَتِي وَ تَطَّلِعُ عَلَي مَا فِي قَلْبِي وَ مَا تُصْلِحُ بِهِ أَمْرَ آخِرَتِي وَ دُنْيَايَ
أَسْأَلُكَ الرَّوْحَ وَ الرَّاحَةَ عِنْدَ الْمَوْتِ وَ الْعَفْوَ عَنِّي حِينَ أَلْقَاك ؛
رحمت و راحتي به وقت مرگ و آمرزشم را به وقت ديدارت از تو خواستارم.
6- آن حضرت قبل از نماز شب، دو ركعت نماز مي گزارده اند، و در ركعت اول آن بعد از حمد، «قل هو الله احد» مي خوانده اند، و در ركعت دوم «قل يا ايها الكافرون». و بعد از آن دستهاي مبارك را به جهت تكبير گفتن برمي داشته دعا مي خوانده اند.